Milyonlarca çalışana doğalgaz ve yemek kartı müjdesi. Isınma ve nakit yemek yardımıyla ilgili ayrıntılar ortaya çıktı. Yemek ücreti 51 TL ve 1.000 liraya kadar elektrik, doğalgaz ve ısınma giderleri...

Ekonomim.com'dan Recep Bıyık'ın Isınma ve nakit yemek yardımı istisnasında tartışmalı konular netleşiyor başlıklı yazısı

9 Kasım 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7420 sayılı Kanun’la, diğer düzenlemeler yanında, çok sayıda işletmeyi ilgilendirebilecek iki yeni düzenleme yapıldı. Kanun’la;

- Çalışanlara nakit olarak verilen yemek bedelinin 51 lirayı aşmayan kısmı,

- İşverenlerce, çalışanların 1.000 liraya kadar elektrik, doğalgaz ve ısınma giderlerinin ödenmesi amacıyla sağlanan menfaatler, gelir vergisinden müstesna tutuldu.

Bu düzenlemelerle ilgili olarak hazırlanan Gelir Vergisi Genel Tebliğ Taslağı geçtiğimiz günlerde Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde yayınlandı. İdare aynı zamanda Tebliğ Taslağı’na ilişkin görüş ve önerilerin 2 Aralık 2022 tarihine kadar İdareye iletilebileceğini duyurdu.

Yeni düzenleme yapılan iki konuyla ilgili olarak Tebliğ Taslağıyla netleştirilen ve netleştirilmeyen konuları kısaca değerlendirmek istedim.

İşverenlerce hizmet erbabına nakit olarak verilen yemek bedelinde istisna

Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesinde işverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda, belirlenen tutarı aşmaması ve buna ilişkin ödemenin yemek verme hizmetini sağlayan mükelleflere yapılması şartıyla yapılan ödeme gelir vergisinden müstesna iken, 7420 sayılı Kanun’la, ödemenin yemek hizmetini sağlayan mükelleflere yapılması koşulu kaldırıldı.

Yapılan değişikliğin bence yemek kartı/çeki uygulamasını değiştirecek bir yönü yok. Kanun’un TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu görüşmeleri sırasında Gelir İdaresi yetkililerince yapılan açıklamalar da bu yönde olmakla birlikte, farklı düşünenler de var ve Gelir İdaresinin bu konuda yapacağı açıklama önemliydi.

Gelir İdaresince geçtiğimiz günlerde yayınlanan Tebliğ Taslağı’nda öncelikle, hizmet erbabına nakit ödeme yapılmaksızın, yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerde istisna uygulaması, 186 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’ne atıf yapılarak açıklanmış.

Bu Tebliğde, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmediği ve yemek hizmetinin, yemek kartı veya çeki uygulaması üzerinden verildiği durumlarda, bedelin belirlenen tutarı aşmayan kısmının gelir vergisinden istisna olduğu, bu tutara KDV’nin dahil olmadığı ve istisna kısma ilişkin yüklenilen KDV’nin indirim konusu yapılacağı açıklamaları var.

Taslakta yer alan bu açıklama bence yeterli ve İdare’nin yemek kartı/çeki uygulamasında bir değişiklik olmadığı görüşünde olduğu anlaşılıyor. Ancak isteyen mükelleflerin mevcut yemek kartı uygulamasını devam ettirmesinin mümkün olduğu, istisna ve KDV indirimi uygulamasının aynen devam ettiği yönünde açık bir cümle yazılsa bence yararlı olurdu.

Öte yandan, yayınlanacak Tebliğ'de iki konunun açıklanmasında da yarar olduğunu düşünüyorum. Birincisi, çalışanlara nakit ödeme yapılması halinde işverene herhangi bir belge ibrazına gerek olmadığı açıkça belirtilebilir. İkincisi ise Damga Vergisi Kanunu’na ekli (2) sayılı Tablonun “IV-Ticari ve Medeni İşlerle İlgili Kağıtlar” bölümünün 23. sırasında yer alan hüküm gereği, yemek bedelinin 51 liraya kadar olan kısmına ilişkin kağıtların damga vergisinden müstesna olduğuna ilişkin bir açıklama yapılabilir. Her ne kadar Tebliğ Taslağı gelir vergisi uygulamasına ilişkin olsa da damga vergisiyle ilgili bir açıklamanın burada olmasında sakınca yok.

Elektrik, doğalgaz ve ısınma giderlerine karşılık yapılan ücret ödemelerinde istisna

7420 sayılı Kanun’la, işverenlerce çalışanların 1.000 liraya kadar elektrik, doğalgaz ve ısınma giderlerine karşılık olmak üzere mevcut ücretlerine ek olarak yapılan ücret ödemesinin gelir vergisinden istisna edilmesi öngörüldü.

Tebliğ Taslağında, konuya ilişkin yeterli açıklamaya yer verilmiş. Taslakta özetle;

- İstisnanın uygulanabilmesi için söz konusu ödemelerin, 09.11.2022 – 30.06.2023 tarihleri arasında, elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere yapılmasının, aylık 1.000 TL’yi aşmamasının ve mevcut ücretlerine ilave olarak yapılmasının şart olduğu açıklanmış.

- Ödemelerin hizmet erbabının mevcut ücretine ilave olarak yapılması gerektiği, mevcut ücrette bir artış olmaksızın, bu istisnadan yararlanılmasının mümkün olmadığı, mevcut ücret, mesai, prim ve sosyal yardım gibi ödemelerinin bir kısmının elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma gideri karşılığı olarak gösterilerek bu istisnadan yararlanılmasının mümkün olmadığı belirtilmiş.

- İşverenlerce hizmet erbabına elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olarak öteden beri ücretine ilave olarak bir ödeme yapılmış ve bu ödemenin de ücret bordrosunda yakıt, ısınma yardımı ve benzeri şekilde ayrıca gösterilmiş olması durumunda, 1.000 TL’lik sınırın aşılmaması kaydıyla 09.11.2022 – 30.06.2023 tarihleri arasında yapılan bu ödemelerin de gelir vergisinden istisna edilmesinin mümkün olduğu açıklanmış. Gerekli ve iyi bir açıklama olduğunu düşünüyorum. Kanun çıkmadan önce ısınma gideri yardımı yapan işverenleri cezalandırmayan, adil bir vergileme öngören bir yorum.

- Hizmet erbabından elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine ilişkin fatura veya herhangi bir belge talep edilmeyeceği açıklanmış. Bence de istisna uygulamasıyla ilgili bir belgeyi yasal düzenleme öngörmüyor. Bu açıklama, bir ailede birden fazla kişinin çalışması durumunda her birine yapılan ödemelerin ayrı ayrı istisnadan yararlanabileceği konusunu da açıklığa kavuşturmuş oluyor.

Tebliğ Taslağı’nda, damga vergisi uygulamasına ilişkin bir açıklama yok. Isınma yardımına ilişkin olarak damga vergisi istisnası öngören bir düzenleme olmadığı ve istisna tutara ilişkin kağıtların damga vergisine tabi olduğuna Tebliğde yer verilebilir.