Korkutan dolar ve enflasyon açıklaması

Enflasyonun Haziran 2022’ye kadar yüzde 20’li seviyelerde kalması beklenirken, piyasalar ekonomi yönetiminin cari fazlaya odaklanmasıyla enflasyonun yüzde 20’lerin de ötesinde yükselebileceğinden endişeli.

Tüketici fiyatları enflasyonu ekim ayında tütün-alkollü içecek zamları ve giyim fiyatları öncülüğünde aylık yüzde 2.39, yıllık yüzde 19.89 arttı. Artış ekonomistlerin beklentilerinin altında gerçekleşmiş olsa da yıllık enflasyon yüzde 20’ye yaklaşarak Ocak 2019’dan beri zirveye çıktı.

Reuters anketinde enflasyondaki aylık artışın yüzde 2.76, yıllık artışın yüzde 20.4 olması bekleniyordu.

Öte yandan Ekim ayı verileri ile birlikte 2022 için uygulanacak yeniden değerleme oranları da belli oldu. Hükümet aksi yönde bir karar almaz ise 2022’de birçok harç vergi ve ceza yüzde 36.2 oranında artırılacak. İlgili oran kamunun belirlediği birçok ürün ve hizmet fiyatını üzerinde belirleyici.

TCMB’nin para politikası kararlarında belirleyicilerden biri olarak daha yakından izleyeceğini açıkladığı çekirdek göstergeler ekim ayında düşüş gösterdi. Ekimde yıllık olarak özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden ‘B’ yüzde 18.63’ten yüzde 18.5’e, ‘C’ endeksi ise yüzde 16.98’den yüzde 16.82’ye geriledi.

GOLDMAN: FAİZDE YÜKSEK İNDİRİM RİSKİ ARTTI

Yükselen enflasyona rağmen son iki toplantısında 300 baz puan faiz indirimine giden TCMB enflasyondaki kalıcı düşüş için önce cari fazla verilmesi gerektiğini ifade etti. Bankacılar bu ifadenin enflasyondaki yükselişlere rağmen, TCMB’nin para politikasında sıkılaştırma yönlü tepkilere kendini kapattığını gösterdiğini ifade ediyorlar.

Goldman Sachs veri sonrası yayımladığı notta, “Bugün enflasyondaki aşağı yönlü sürpriz TCMB’nin bir sonraki PPK toplantısında başka bir faiz indirimi daha yapılması ihtimalini artırıyor” dedi.

Kurum bir sonraki PPK’da 50 baz puan indirimle politika faizinin yüzde 15.5’e düşürülmesini beklediğini de belirtirken bugünkü TÜFE verisi sonrası daha büyük bir indirim riskinin de arttığını söyledi.

UZUN SÜRE YÜZDE 20’NİN ÜZERİNDE KALACAK

TCMB’nin son enflasyon raporunda yer alan grafiklerden bankacıların yaptığı çıkarıma göre, TCMB’nin enflasyon tahminin üst sınırı ekim ayı için yüzde 21 seviyesinde bulunuyordu ancak enflasyon yüzde 20’nin altında geldi.

Grafikler enflasyonda yüzde 20 civarı seyrin önümüzdeki yılın ilk yarısında sürdükten sonra yılı yüzde 11.8 seviyesinde kapatacağı yönünde. Ekonomistlerin de genel beklentisi enflasyonun önümüzdeki yılın ilk yarısına kadar yüzde 20 civarında veya üzerinde kalacağı yönünde. Ancak ekonomistler 2022 yılının sonuna doğru da mevcut politika bileşimi ile belirgin düşüş beklemiyorlar.

TL’DE DEĞER KAYBININ DEVAMI BEKLENİYOR

TL’de yılbaşından beri dolar karşısında yaklaşık yüzde 23 değer kaybı yaşadı. TCMB’nin politika faizi ise enflasyonun yaklaşık 4 puan altında bulunuyor.

Birçok bankacı TCMB’nin faiz indirimlerinin devam etmesi halinde enflasyon ve TL’deki değer kaybı nedeniyle ani faiz artışlarına kısa sürede ihtiyaç duyulabileceği endişesini dile getirdi. TCMB ise faiz indirimlerine devam yönünde algılanan bir mesaj verdi, ancak bunun için yıl sonuna kadar “sınırlı” bir alanın kaldığını belirtti.

YETKİLİ: BÜTÇE KANALIYLA İÇ TALEP CANLANACAK

Öte yandan hükümet başta dar gelirliler olmak üzere uygulanan politikaların etkisi olarak görülen TL’deki değer kaybı ve enflasyondan daha az etkilenilmesi için benzer ülkelere göre daha güçlü olan bütçeden faydalanmaya hazırlanıyor.

Reuters’a enflasyon verisi öncesi bilgi veren üst bir yetkili, “Bütçe kanalıyla özellikle gelecek yılın başından itibaren iç talebin canlanması durumu olacak. Bu açıdan büyüme kanalına kayda değer bir destek sağlanacak. Enflasyonun biraz yukarı gittiğini göreceğiz. Bu dönem enflasyon tam olarak en tepedeki hedef olarak görülmüyor. Biraz o tarafı gevşet tutmak gerekecek. Döviz kurundan gelen gecikmeli etkinin de izlerini göreceğiz zaten yakın zamanda. Ancak kurda çok ciddi bir artış olmayacaktır” dedi.

MERKEZ’DEN YENİ İNDİRİM BEKLENİYOR

TCMB bu yıl için sınırlı indirim alanı kaldığını belirtirken yeni yıl için henüz daha fazla indirim yapmayacağı yönünde bir sinyal de vermedi.

Bürümcekçi Araştırma ve Danışmanlık Kurucu Ortağı Haluk Bürümcekçi, “Enflasyonun yüzde 20’nin uzun süre üzerinde kalacağı bir senaryoda politika faizinin mevcut yüzde 16 seviyesinin daha da altına inmeye zorlanması gerçekleşen enflasyona göre hesaplanan reel faizi Temmuz 2020’de gördüğü yüzde -5 seviyelerine kadar indirebilir ki, bu seviye benzer EM ülkelerinin ortalamalarından belirgin aşağıda olduğundan TL üzerindeki değer kaybı baskısını artıracaktır. Bu ise bankayı ani para politikası değişikliklerine zorlayabileceğinden mevcut şartlarda para politikası duruşu açısından uzun vadeli tahmin vermeyi çok zorlaştırmakta” dedi.

TÜİK verilerine göre Yİ-ÜFE ekimde yüzde 5.24 arttı, yıllık artış yüzde 46.31 oldu. TÜİK verilerine göre ekim ayında artışın yüksek olduğu gruplar yüzde 7.56 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 5.97 ile alkollü içecekler ve tütün ve yüzde 2.43 ile ulaştırma oldu.

Alkol/tütün kalemindeki yüksek artış sigara fiyatlarına yapılan zamdan gelirken, eşel mobilin ilk kez üst sınırına ulaştığı ekimde yakıt fiyatlarına gelen zam da ulaştırma kalemindeki artışın belirleyicileri oldu.

Gıda fiyatlarının yüksek seyrin devam etmesi, enerji ve sigara fiyatlarına yapılan zamlar ve TL’nin devam eden değer kaybının sektörler geneline yayılmış olan gecikmeli etkileri enflasyonu yükseltici etki yapmaya devam ediyor.