Kazakistan'da gerilim tırmanıyor... Ülke genelinde OHAL ilan edildi. Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev Rusya ve müttefik ülkelerden yardım istedi. Rusya'dan bomba şartlar

Kazakistan, sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) fiyatlarına zam yapılmasıyla sokaklara dökülen protestocuların hükümet binalarını basıp ateşe vermesinin ardından son yılların en büyük krizini yaşıyor. Zam protestolarının şiddet olaylarına dönüşmesiyle şu ana kadar başkent Nursultan, Mangistau ve Almatı’da geçerli olan olağanüstü hal (OHAL) uygulaması ülke geneline genişletildi. Akorda Sarayı Basın Servisi, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in ülke geneline OHAL ilan edilmesine ilişkin kararnameyi imzaladığını duyurdu. Tüm bölgelerde 5 Ocak akşamından itibaren 19 Ocak’a kadar olağanüstü hal uygulaması başlatıldı.

Tokayev, Kazakistan Güvenlik Konseyi Başkanlığını üstelendiğini duyurduğu konuşmasında, kitlesel protestoların arkasında dikkatlice düşünülmüş bir plana sahip, “finansal olarak motive edilmiş komplocular” olduğunu belirterek, “Bu nedenle cumhurbaşkanı olarak bugünden itibaren Güvenlik Konseyi Başkanı olarak mümkün olduğunca sert davranmayı planlıyorum” ifadelerini kullandı. “Ne olursa olsun başkentte bulunacağım” diyen Tokayev, “Kazakistan tarihindeki en kara günleri hep birlikte aşacağız” şeklinde konuştu. Tokayev, “Kazakistan’ın siyasi dönüşümü için yeni teklifler” sunacağına dair güvence verdi.

TOKAYEV, KGAÖ’DEN YARDIM İSTEDİ

Cumhurbaşkanı Tokayev, televizyonda yayınlanan ikinci konuşmasında ise ülkedeki huzursuzluğu “terör tehdidi” olarak nitelendirerek, “Bu, devletin bütünlüğünü zedelemektir ve en önemlisi vatandaşlarımıza yönelik bir saldırıdır” ifadelerini kullandı.

Tokayev, ülkedeki krizin aşılması konusunda Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’ne (KGAÖ) üye ülkelerinin liderlerinin Kazakistan’a yardım etmeleri için örgüte başvurduğunu duyurdu. Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü'nde Ermenistan, Belarus, Kırgızistan, Rusya, Tacikistan ve Kazakistan bulunuyor.

Rusya, yardım sağlanması için Kazakistan’a bir takım şartlar koştu:

Kırım'ın ilhakının tanınması.
Rusça'nın yeniden ikinci resmi dil olması.
Rusya'ya askeri üsler temin edilmesi.
Rus azınlıklara özerklik.

NURSULTAN NAZARBAYEV’İN HEYKELİNİ YIKMAYA ÇALIŞTILAR

Taldikorgan kentinde öfkeli protestocular, ülkenin ilk Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in heykelini halat bağlayarak yıkmaya çalıştı.

8 KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ, 317 KİŞİ YARALANDI

Kazakistan İçişleri Bakanlığına göre devam eden protestolarda 8 polis memuru ve Ulusal Muhafız askeri hayatını kaybetti, 317 kişi yaralandı. Vandalizm ve yağma eylemlerinin provokatörler tarafından organize edildiği belirtilerek, “Aşırı kalabalıklar tarafından yüzlerce kişi yaralandı” ifadeleri kullanıldı. Kazakistanlılara “provokasyonlara boyun eğmeme” çağrısında bulunuldu.

NELER OLUYOR?

Çok sayıda gösterici, Almatı belediyesi binasını ele geçirme girişiminde bulunurken güvenlik güçleri, öfkeli kalabalığa göz yaşartıcı gaz ve ses bombaları ile müdahale ediyor.

Sayıları 1000'den fazla olduğu belirtilen göstericiler, belediye binası önündeki meydanda bulunan güvenlik kameralarını kırıyor ve parke taşlarını söküyor.
Belediye binasının içi dumanla kaplanmış durumda.
Belediye binası çevresinde silah sesleri duyulduğunu ve binanın ikinci katında yangın çıktığını kaydedildi.

BELEDİYE BİNASI ELE GEÇİRİLDİ

Kazakistan'ın bir diğer büyük kenti Aktobe'de de gerilim tırmanırken protestocular belediye binasını ele geçirdi. Güvenlik güçleri, sayıları yaklaşık 1000 civarında olduğu belirtilen protestocuları durduramadı. Aktobe'de güvenlik güçleri, eylemcilere biber gazıyla müdahale etti.

Kazakistan’ın başkenti Nur-Sultan’da da 19 Ocak’a kadar olağanüstü hal ilan edildi.
Nur-Sultan’da devlet başkanlığı kararnamesi ile ilan edilen olağanüstü hâl bugün yerel saat ile 16.00’dan (TSİ 13.00) itibaren geçerli olacak ve 19 Ocak gece yarısına dek sürecek.
Olağanüstü hâl kapsamında Nur-Sultan’da 23.00-07.00 saatlerinde sokağa çıkma yasağı uygulanacak. Ayrıca başkente giriş ve çıkışlar da kısıtlandı.
Ülkede daha önce protestolar nedeniyle Almatı kenti ile Mangistav bölgesinde olağanüstü hâl ilan edilmişti.

OHAL'DE SİLAH, MÜHİMAT VE ALKOL SATIŞI YASAKLANDI

Kazakistan Devlet Başkanı Kasım Cömert Tokayev, imzaladığı kararnameyle Almatı kentinde ve Mangıstav bölgesinde ilan edilen olağanüstü hal dönemi boyunca silah, mühimmat ve alkollü içeceklerin yanı sıra patlayıcı maddeler ve zehirli maddelerin satışını yasakladı.

Olağanüstü hal döneminde uygulanması yönünde talimat verilen önlemler ve geçici kısıtlamalar şöyle:

Kamu düzeni güvenliği, özellikle önemli resmi ve stratejik tesislerin yanı sıra halkın yaşamını ve ulaşımın işleyişini sağlayan tesislerin güvenliği artırılacak,

Nur Sultan şehrinde araçlar da dahil olmak üzere seyahat özgürlüğüne kısıtlamalar getirilecek,

Özel kişilerin kimlik belgelerinin kontrol edilmesi, üst araması yapılması, eşya ve taşıtların aranması sağlanacak,

Nur Sultan şehrine giriş çıkışlar kısıtlanacak,

Barışçıl toplantıların, eğlence, sportif ve diğer toplu etkinliklerin düzenlenmesi ve yapılması yasaklanacak,

Grevler ile tüzel kişilerin faaliyetlerini askıya almaya veya sonlandırmaya yönelik diğer yöntemler yasaklanacak,

Silah, mühimmat, patlayıcı, özel araç, zehirli madde satışı yasaklanacak, ilaçlar, uyuşturucu ve uyarıcı maddeler, öncül maddeler, ayrıca etil alkol, alkollü içecekler için özel satış rejimi oluşturulacak,

Özel ve tüzel kişilerin silah ve mühimmatına, zehirli maddelerine geçici olarak el konulması, ayrıca tüzel kişilerin muharebe ve eğitim amaçlı askeri teçhizatına, patlayıcı ve radyoaktif maddelerine geçici olarak el konulması sağlanacaktır.

ALMATI'YA GİRİŞ ÇIKIŞLAR DURDURULDU

Olağanüstü hal ilanının ardından yayınlanan bir diğer kararnamede ise, Almatı kentine taşıtla ve yaya olarak giriş yapılmasına, kentten çıkış yapılmasına kısıtlama getirildi. Güvenlik güçlerine vatandaşların belgelerini kontrol etme, üstlerini, eşyalarını ve araçlarını arama talimatı verildi.

DEVLET BAŞKANLIĞI KONUTU ELE GEÇİRİLDİ

Görgü tanıklarının yaptığı açıklamaya göre protestocular, Almatı'daki devlet başkanlığı konutunu ele geçirdi.
Zakon.kz sitesinde görgü tanıklarına dayandırılarak verilen haberde, Kazakistan Devlet Başkanı Kasım Cömert Tokayev'in Almatı'daki konutu protestocular tarafından ele geçirildi.

TÜRKİYE'DEN AÇIKLAMA

"Ülke çapındaki protestolarla ilgili bir açıklama yayınlayan Türkiye Dışişleri Bakanlığı, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

Kazakistan’da 2-3 Ocak 2022 tarihlerinde başlayan ve bu sabah Hükümetin istifasıyla sonuçlanan protesto eylemlerini yakından takip ediyoruz.
Dost Kazakistan’ın istikrarına önem atfediyoruz. Temennimiz, kardeş Kazak halkının barışı ve huzurudur. Kazakistan yönetiminin bu krizin üstesinden geleceğine yönelik inancımız tamdır. Kazakistan halkının sağduyusuna güveniyor ve olayların en kısa sürede yatışmasını temenni ediyoruz.
Olaylarda güvenlik güçleri dahil yaralanan Kazak kardeşlerimize acil şifalar diliyoruz."

RUSYA'DAN AÇIKLAMA

Rusya Dışişleri’nin, Kazakistan’da yakıt fiyatlarına yapılan zam nedeniyle başlayan protestolara ilişkin açıklamasında, “Kazakistan’daki sorunların tamamının, sokak gösterileri ve kanun ihlalleri ile değil, barışçıl ve anayasal yollardan diyalog ile çözülmesi çağrısını yapıyoruz” vurgusu yapıldı.
Açıklamada, “Rusya, Kazakistan’daki durumun acilen normale dönmesini umuyor” denildi.

Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında şu ifadelere yer verildi:

“Kardeş komşu ülkemizde olanları dikkatle izliyoruz. Ülkedeki sorunların anayasal düzlemde diyalog ile çözülmesinden yanayız. Kazakistan Devlet Başkanı Kasım Cömert Tokayev’in, protestocuların yasal talepleri de dahil olmak üzere mevcut sorunların çözümüne dair attığı adımlar da buna yöneliktir. Rusya’nın stratejik ortaklık, müttefiklik ve kardeşlik ilişkileri ile bağlı olduğu Kazakistan’daki durumun bir an evvel normalleşmesini umuyoruz.”
Bunun yanında Rusya Dışişleri’nin, ülkenin Kazakistan’daki diplomatik temsilcilikleri ile iletişimde olduğu ve hem büyükelçilik hem de konsoloslukların protestolardan etkilenmediği belirtildi. Ayrıca Kazakistan’daki protestolar sırasında yaralanan bir Rusya vatandaşının olmadığı bilgisi de paylaşıldı.

İNTERNETE ERİŞİM SORUNU YAŞANIYOR

RİA Novosti haber ajansı, küresel internet yönetimini izleyen Netblocks’a atıfla, Kazakistan genelinde internet bağlantısında sorunlar yaşandığını yazdı. Sputnik haber ajansının Kazakistan servisinin sitesine de internet bağlantısı olmayışı nedeniyle erişilemiyor.

ABD'DEN VATANDAŞLARINA ÇAĞRI

ABD Dışişleri Bakanlığı, Kazakistan'da bulunan vatandaşlarına protestoların yapıldığı yerlerden uzak durma ve dikkatli olma çağrısı yaptı.

 Protestocuların şiddete başvurabileceği ve kitlesel tutuklamalar, ulaşımda aksaklıklar ve ülke genelinde internet kesintileri yaşanabileceği uyarısında bulunan bakanlık, barışçıl gösterilerin bile şiddet olaylarını beraberinde getirebileceğinin altını çizdi.