Karagöz ve Hacivat, Balat sokaklarına indi!

Oyuncu, yazar Ayhan Hülagü, Hayali Küçük Ali’nin ‘Salıncak Sefası’ndan uyarladığı Salıncak oyunuyla seyirci karşısına çıkıyor. Karagöz’ü ahşap cumbalı evlerle dolu Balat sokaklarında konuşturan sanatçı, izleyiciye bol nostalji ve mizah vadediyor.

Osmanlı döneminde karagöz gösterisi her yerde yapılırdı: Sarayda, düğünde, sünnette, kahvehanede, sokakta… Son yıllarda sadece Ramazan’da hatırlanan ve çocuk oyunu olarak görülen Karagöz’ü hayali Ayhan Hülagü, eski yıllarda olduğu gibi yeniden sokakta oynuyor. Kültürel, tarihi dokusuyla yerli yabancı turistlerin gözde semtlerinden Balat sokaklarında perde açan Hülagü, oyunu çocuklara ayrı yetişkinlere ayrı oynuyor.

İşsiz kalan Karagöz’ün salıncakcı olma öyküsünü anlatan oyun, iş bilmez, kaba, bilgi yoksunu bir adamın başından geçen komik olayları konu ediniyor. Sırtını geçmişe yaslayan oyun, bugünün Türkiye’sini de hicvediyor.

Hülagü, gölge oyununu sokakta oynamanın Karagöz ve Balat’ın dokusuyla uyumlu olduğu görüşünde.  Gösteriyi cumbalı evlerle dolu, Arnavut kaldırımlarıyla döşeli sokaklarında yapan sanatçı, Ramazan’a özel bu projesinin arka planını şu cümlelerle özetliyor: “Balat mahalle kültürünün var olduğu nadir semtlerden. Antika mezatları yapılan, bozacıların, sütçülerin sokaklarında dolaştığı, bakkalı, manavı, terzisiyle yaşayan bir yer. Mahallenin sakini olarak bu sıcaklığa karagöz ile dâhil olmak istedim. İftardan sonra sokağa perde kuruyorum. İnsanlar sokağın ortasına serilen halılara, küçük taburelere oturup gösteriye dâhil oluyor. Çocuk, genç, ihtiyar, yerli-yabancı farklı yaş ve sınıftan insanlar bu nostaljinin bir parçası oluyor. Bu samimi, sıcak buluşma izleyen kadar benim için de çok özel, değerli.”

Karagöz’ü Balat sokaklarında oynatmanın nostaljik yönünün yanı sıra gölge oyunun tarihine dair referansı da var. Yüzyıllardır oynatılan oyundaki ana karakterlerden biri Balat sakini. Hatta onunla özdeşleşen şarkılar dahi var. Genç sanatçı, oyunu sokakta oynamaya karar verirken bu bilgilerin de fikirlerini etkilediğini söylüyor: “Balat 1960’lara kadar gayrimüslimlerin ağırlıkta yaşadığı yer. Sonrasında politik ve sosyal baskılardan dolayı semtin kimliği değişiyor. Osmanlı’da ağırlıklı olarak Yahudi ve Rumlar Balat’ta yaşarmış. Semtin mimarisi de onların estetiği ile şekillenmiştir. Balat’ta pazarın kurulduğu çarşı dünden bugüne ‘Yahudi çarşısı’ olarak bilinir. Toplumun farklı sınıflarından tiplerin temsilcisi olduğu gibi Yahudi, Rumların da perde oyunun da yeri var. Salıncak oyununda da oyunu semtin sakini Yahudi ile Karagöz bitiriyor. Arka fonda da ‘Balat kapısından girdim içeri’ şarkısı onlara eşlik ediyor. Hayal perdesindeki karakterlerin deyim yerindeyse evinde sahne almak anlamlı ve büyük keyif.”

Hayali Ayhan Hülagü’nün Salıncak oyunu her cumartesi saat 21.45’te Balatkapı Cafe ev sahipliğinde Rendeci Sokağı’nda ücretsiz izlenebilir.