Jeofizik Mühendislerinden uyarı: Yapıların denetlenmesi yeterli olmaz, yer de denetlenmeli

Kahramanmaraş merkezli depremin ardından TMMOB’a bağlı Jeofizik Mühendisleri Odası, deprem gündemi ile gerçekleştirdiği toplantıda, yapı denetim sistemi ve jeofizik mühendislerinin bu sistemdeki önemini değerlendirdi. Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, “Bugünlerde bizim önerimiz; yapı denetim kuruluşlarının adının ‘yer-yapı denetim kuruluşları’ olarak değiştirilmesi. Hem yer hem yapı denetlenmeli" dedi.

TMMOB’a bağlı Jeofizik Mühendisleri Odası deprem gündemiyle Karaköy’deki merkezde toplandı. Akademisyenler, odaya bağlı üyeler ve mühendislerin katıldığı toplantıda deprem konusu, yapı denetim sistemi ve mühendis istihdamı konuları üzerinden tartışıldı, öneriler ve talepler sunuldu.

YEREL YÖNETİMİN DENETLEMESİ GEREKİYOR

Denetim mekanizmasının daha düzgün şekilde kurulması gerektiğine dikkat çeken Jeofizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Şevket Demirbaş, “Biz bilimi ve tekniği uygulamaya çalışıyoruz. Hiçbir meslek grubu ile çatışmak istemiyoruz, bizi birbirimiz ile çatıştırmayın. Öyle maddeler getirin ki biz ortak noktada buluşalım. Bugün yaşadığımız felaket baştan aşağı hatalarla gerçekleşti. Yasa hazırlayıcıları, koyucuları ve bunların uygulamacıları. Öncelikle uygulamacılardan bahsetmek gerekiyor. Bu denetim mekanizmaları kuruldu. 2013 yılına kadar odaların bir denetimi vardı. Bir mühendisin yaptığı bütün çalışmaları TMMOB’un denetim yetkisi vardı. Hala var ama yeterli değil. 2013 yılında imar yasasına konan bir madde ile odaların denetimi elinden alındı. Odaların denetimi alındı ama bunu denetleyecek bir mekanizma olması gerekir. Bir işi yaparken mutlaka denetimin de olması gerekir. Bu denetimler, yapı denetim şirketlerine verildi. Yapı denetim şirketlerinin jeofizik, jeoloji mühendislerinin özellikle kurucu ortak olmadıkları için çalışmalarının denetlenmesi örtbas edildi.

Yapı denetim şirketlerinin de denetlenmesi lazım. Bunları ise yerel yönetimin denetlemesi gerekiyor. Jeofizik mühendislerini mutlaka istihdam edin. Biz afet ülkesiyiz, en önemli afet ise deprem. Buralarda yetişmiş jeofizik mühendislerinin rapor denetimi ve uygulamasından yararlanmalı" şeklinde konuştu.

YAPILARIN YÜZDE 20’Sİ YERDEN YÜZDE 80’İ YAPISAL SORUNLARDAN YIKILIR

Yapı denetim sisteminde jeofizik mühendislerinin de rol alması gerektiğini belirten Ahmet Övgün Ercan, “Yapı denetim kuruluşları denetimini, parasını yapıyı üstlenen kişi verir. Dolayısıyla burada bir sulanma başladı. Bunlar 2019 yılında fark edildi. Bu kez tombala ile yapı denetim kuruluşları seçilmeye başlandı, ancak sorun yine çözülemedi. Neden? Çünkü depremde yıkılan yapıların yüzde 20’si yerden gelen sorunlarla, yüzde 80’i yapısal sorunlardan kaynaklanır.

Bugün bizim bu işi düzeltmemiz için jeofizik odası olarak önerimiz; yapı denetim kuruluşlarının adının ‘yer yapı denetim kuruluşları’ olarak değiştirilmesi. Sadece isim olarak değil, ‘yer yapı denetim kuruluşları’ hem yeri denetlemeli hem de yapıyı denetlemeli. Yer ile ilgili mühendislik konuları ise yerin davranışını depremde veya depremsiz durumda yerin davranış durumunu başlıca jeofizik mühendisleri incelemelidir. Onun için bazı inşaat mühendislerinin, ‘Jeofiziğin ne işi var burada?’ demesini biz hayretle karşılıyoruz. Çünkü yapı incelemelerinde kullanılmış olan tüm düzenekler jeofizik düzenekleridir. Hasarsız yapı diye bir şey yok, jeofizik yöntemiyle yapı incelemeleri var.

En büyük mücadele halkın yaşam hakkını bir mühendis olarak saklı tutmak ve korumaktır. Yer yapı denetim kuruluşlarının her biri kadrolarına jeofizik mühendisi, jeoloji mühendisi ve geoteknik mühendisi almak zorundadır ve bunlar yetkili olmalılar" dedi.