İzmir İktisat Kongresi'nin mirası ikiye mi bölündü? Gazeteci Ertuğrul Özkök yazdı: Soyer'le görüşeceğim gün Ankara'dan gelen telefon

Geçen hafta İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’den bir davet aldım.

Bana 2023 yılında yapılacak “l İzmir İktisat Kongresi’ hakkında bilgi vermek istiyordu.

Atatürk’ün düzenlediği ve Kurtuluş Savaşı’ndan çıkan ülkeye ekonomi politikasında yön, yeni bir vizyon ve hedefler vermek için yapılmış ve çok başarıya ulaşmış bir kongreydi.

Şimdi Cumhuriyet’in 100’ncü yılı dolayısıyla bu kongrenin yenisi düzenleniyordu.

Belediye bu amaçla “İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi başlıklı bir internet sayfası açmış.

Bu sayfadan öğrendiğime göre İkinci Yüzyıl İktisat Kongresi etkinlikleri 7 Ocak’ta başlıyor.

Ancak Kongrenin yapılacağım kesin tarih belirtilmemiş.

SOYER’LE BULUŞACAĞIM GÜN ANKARA’DAN GELEN TELEFON

Ancak Soyer’le buluşacağım gün, Ankara’dan bir telefon aldım.

Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati’nin özel kaleminden aranıyordum.

Bakan beni bu çarşamba saat 10’da İzmir Swiss Otel’de yapılacak bir basın toplantısına davet ediyordu.

Davet yazısının altında şu bilgi vardı:

“Sayın Bakan Nurettin Nebati’nin konuşmamalarıyla gerçekleşecek İzmir iktisat Kongresi Basın Toplantısı…’

Bakana bir mesaj yazdım ve ayı gün İstanbul’da çok önceden verilmiş bir sözüm nedeniyle katılamayacağımı ilettim.

Ama bu basın toplantısını mümkün olursa Zoom’la izlemeye çalışacağım…

Tam İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı ile görüşmeye giderken aldığım bu mesaj beni sevindirdi.

“Demek ki iktidar ve yerel yönetim birlikte İzmir İktisat Kongresi’nin 100’ncü yılında yepyeni bir vizyon için bir araya gelecek’ diye düşündüm.

SOYER’İN YANINA GİRDİĞİMDE YANINDA TANIDIK BİRİ VARDI

Soyer’le Ahmet Adnan Saygun Kültür Merkezi’nde konuşacağım odaya girdiğimde beni bir sürpriz bekliyordu.

TÜSİAD Başkanı Orhan Turhan oradaydı.

Bir süre sohbet ettik.

Ama tek kelime politika konuşulmadı.

Soyer bir gün önce Saraçhane’deki Altılı Masa mitingine katılıp gelmişti.

O konuda ben de kendisine tek kelime sormadım.

TÜSİAD Başkanı ayrıldıktan sonra sohbetimiz başladı.

ANKARA’DAN GELEN DAVETİ SORDUĞUMDA ALDIĞIM CEVAP

Şimdi İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’le dün yaptığım söyleşiyi aktarıyorum.

(*) Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati 21 Aralık Çarşamba günü İzmir’de bir basın toplantısı düzenleyip sizin bu kongrenin lansmanının yapacakmış…’

Başkan Soyer soruyu tamamlamadan gülmeye başlayınca ben de sordum:

(*) Haberiniz yok muydu bu basın toplantısından?

“Hayır böyle bir basın toplantısı yapılacağınızı sizden öğreniyorum. “

(*) Peki siz Hükümetin de böyle bir toplantı yapacağını bilmiyor muydunuz?

“Onu biliyorduk.’

(*) Ne yaptınız peki?

“Valiye gidip, böyle bir toplantı düzlenmiyormuşsunuz, bizden bir yardım isterseniz hazırız. Biz de böyle bir toplantı yapacağız ama bizimkinin amacı şu şu dedik. “

İZMİR İKTİSAT KONGRESİ'NİN MİRASI 100 YIL SONRA İKİYE Mİ BÖLÜNDÜ?

(*) Açtığınız internet sayfasında sizin kongrenin kesin tarihi belirtilmiyor. Henüz belli değil mi?

“Belli. Birinci kongrenin yapıldığı tarihlerin aynısı. Yani 17 Şubat’ta başlayacak, 4 Mart’ta bitecek. 

(*) Bu durumda aynı gün İzmir’de iki ayrı İzmir İktisat Kongresi yapılacak.

“Muhtemelen onlar da 17 Şubat günü yapacaklar. Tam bilemiyorum ama tahmin ediyorum onlar iki günlük bir oturum şeklinde düzenleyecekler. Bazı paneller yapacaklar.

(*) Sizinkinin farkı ne?

“Onlar Birinci İzmir iktisat Kongresi’nin yapıldığı binanın bulunduğu alanı satın aldılar. Orası bir otoparktı. Şimdi o binanın aynısını yapıyorlar. Tahmin ediyorum onun etrafında bir organizasyon olacak.’

(*) Nerede o bina?

Kemeraltı’nın hemen girişinde 2-3 dönümlük bir yer. Bugün otopark olarak kullanılıyor.’

HÜKÜMET BİNAYI YAPIYOR BİZ İÇİNİ DOLDURUYORUZ

(*) Neticede ortayla çıkan tablo şu değil mi? Kurtuluş Savaşında milletçe tek vücut halinde düzenlediğimiz tarihi bir kongreyi 100 yıl sonra iki ayrı gövde halinde kutluyoruz…

“Bence meseleye böyle bir rekabet çerçevesi içinde bakmamak lazım. Şöyle diyebiliriz. Onlar binayı yeniden inşa ediyorlar bizse içeriğini dolduruyoruz.’

(*) Biraz politik bir açıklama olmadı mı?

“Hayır değil.  Bizimki 8 aylık bir kurguya dayanıyor.  Mümkün olan en geniş temsil temeli ile hazırlandı. İşçi kuruluşları, meslek odaları, Çiftçi dernekleri, sivil toplum örgütleri 8 aydır toplantılar düzenliyoruz.’

BU TARİHİ ORTAK MİRAS SEÇİM ORTAMINDA KUTUPLAŞMANIN KURBANI OLMAYACAK MI?

(*) Ama neticede bunun arkasında CHP’li bir başkan ve belediye var. Ve bu kongre tam da seçim ortamında yapılacak.  İktidarın düzenlediği toplantıya Cumhurbaşkanı da büyük bir ihtimalle katılacak ve orada kaçınılmaz şekilde siyasi mesajlar verecek. Bu durumda tarihi bir kongre kutuplaşmaya kurban gitmez mi?

“Hayır kesinlikle gitmez. Çünkü bizim dediğimiz politika değil. Derdimiz bugünün siyasi ikliminde geleceği şekillendirecek belirleyecek kararlar almak. Geleceğin siyasetine ipuçları taşımak. “

BİZİM KONGREDE DÜN VE BUGÜNLE HESAPLAŞMA YOK

(*) Yani sizin düzenleyeceğiniz İzmir İktisat Kongresi’nde “dün’ konuşulmayacak mı? Bugün ekonominin içinde bulunduğu duruma hiç değinilmeyecek mi?

“Bu toplantının konusu dün değil. Tarihle hesaplaşmak falan gibi bir amaç yok. Bugün de yok. Yani bugünle hesaplaşmak da yok. Çünkü o siyasetin işi. Zaten her gün her platformda yapılıyor. Bizim tek zaman kepimiz var. “Gelecek.’ Gelecekte iktidar koltuğunda kim, kimler oturacak şimdiden bilemeyiz ki. Onlara ışık tutacak bir şeyi konuşacağız biz. Böyle olmasa bu kadar geniş bir toplumsal desteği ve katılımı nasıl sağlayabilirdik.’

SAVAŞTAN DÜN ÇIKMIŞ ATATÜRK TÜRKİYE’NİN HER YERİNDEN 1135 DELEGE TOPLAYABİLMİŞSE

(*) Bunu başarabilmek mümkün mü? Ortada alternatif bir iktidar Kongresi varken ve siyasi siyasi mesajlar verilirse siz buna cevap vermeden durabilecek misiniz? 

“ Bu soruya şöyle cevap vereyim. Türkiye’ye Kurtuluş Savaşından yeni çıkmış. Lozan Antlaşması henüz imzalanmamış. Şehirde 3.5 yıl sürmüş bir işgal henüz sona ermiş. Her yer yangın yeri. Atatürk Türkiye’nin her yerinden 1135 delegeyi bir araya getiriyor. Hatta tren gönderiyor o zamanki Rusya Büyükelçisi Aralof’u getirtiyor. Azerbaycan temsilcisi Adilof’u getirtiyor. 17 Şubat’la 4 Mart arasında muazzam bir toplantı oluyor. Düşünün daha yeni savaştan çıkılıyor. Peki ne konuşuluyor o kongrede? Savaş mı? Dün mü? İşgal mi? O bunu yaptı bu bunu yaptı mı? Hayır. Geçmişi bir tarafa bırakıp, olağanüstü bir özgüvenle Türk ekonomisinin geleceği konuşuluyor. Dün değil, o gün değil yarınlar. O gün başarılmış olan bir şeyi bugün niye başarmayalım ki…Bizim konumuz siyaset değil. Dün ve bugün değil. Gelecek.’

İKTİDARDAN VEYA MUHALEFETTEN KİŞİLERİ DAVET ETMEK GİBİ BİR DERDİMİZ YOK

(*) O zaman şunu da sorayım. Madem bu kadar günlük siyasetin dışında bir toplantı, iktidardan, muhalefetten, hükümetten de kişiler davet ettiniz mi?

“Bizim iktidar, muhalefet, şu bu diye bir derdimiz yok. Altını çizerek söylüyorum. Bu kongreyi ilkindeki orijinal formatına uygun yapmayı amaçlıyoruz. “

(*) Kimler o orijinal formata uygun kişi ve kurumlar?

“Mesela sendikalar. Onlarla toplantılar yaptık. Katılanların temsil tabanına baktık. 48 sendikanın temsilcisi geldi. Sendikaların yüzde 98’ini temsil eden kuruluşlar katılmış. Böyle bir temsil kabiliyetini başka hangi platformda sağlayabilirsiniz ki… 

Keza çiftçi kuruluşları. Tarım kooperatifleri, sulama kooperatifleri, ziraat odaları, ziraat mühendisleri odaları, aklınıza gelebilecek her tür mesleki kurulmuştu davet ettik.  Her alandan temsilci katıldı. Sanayii ve işveren kuruluşları. TOBB, TÜSİAD hepsi katılıyor.’

DERDİMİZ BUGÜNKÜ İKTİDAR DEĞİL, KÜÇÜK MENDERES HAVZASINDA 200 METREDEN ÇIKAN SU

(*) Ya bugünün siyasal iktidarı?

“Söyledim. Biz bugünün siyasi iktidarı ile ilgili bir şey söylemiyoruz. Konuşmuyoruz. Çünkü meselemiz ondan çok daha büyük. Yaşadığımız şu dünyaya bir bakın? Çağlar boyunca insanın ve yaşadığımız gezegenin başına gelebilecek her şey şu son 20 yılda geldi. İklim değişiklikleri, göçler, savaşlar, kadına, çocuğa, hayvanlara şiddet, İnsan Hakları, Demokrasi…Bir stres testinden geçiyoruz ve geleceği konuşmazsak bu krizlerden sağ salim çıkmamız mümkün olmayacak. Bizim derdimiz bu. “

(*) Şu göç olayı bile başımıza ne sorunlar çıkardı.

“Bu sadece başlangıç. Bakın önümüzdeki dönemde iklim krizine bağlı göçler de başlayacak. Yeryüzünde 2 milyara yakın insanın kilim yüzünden göç etmesi bekleniyor. Ayrıca Türkiye’nin de küresel ısınma ve iklim değişikliği sorunları var.

(*) Mesela İzmir’in bu kongrenin ilgi alanına girecek böyle bir iklim sonunun var mı?

“Olmaz olur mu? Bizim Küçük Menderes havzasında üretici 10-15 yıl öncesine kadar 15 metreden su çekiyordu, bugün 200-250 metreden su çekmek zorunda kalıyor. 

İZMİR’DE 149 BİN SURİYE VE AFGAN GÖÇMENİ VAR AMA ŞİMDİLİK DURDU

(*) İzmir kaç Suriyeli ve Afgan göçmeni aldı?

“Şu an son rakam 149 bin. “

(*) Kaç doğum oldu burada?

“O konuda elimde bir rakam yok.’

(*) Devam ediyor mu?

“Hayır geçen seneden beri bu rakam sabit. Bir İzmir çok büyük şehir ve bu göçmen nüfus çok dağılmış vaziyette, yani öyle dikkati çekmiyor.’

KAÇ KİŞİ KATILACAK VE  4 MASADA  NELER OLACAK?

(*) Kongreye kaç kişi katılacak?

“Davetiyeler henüz gitmedi ama 5 bin civarında insan katılacak. Ayrıca bu kongre öncesinden başka faaliyetler de olacak. Yapılan toplantılarda elde edilen sonuçlar şimdi uzmanlara girecek. Dört ayrı masa kuruldu. “Doğa’, “Demokrasi’, “Tarih’ ve “Değişim…’ Bu masalarda tarihçiler, fütürologlar, sosyologlar, bilim insanları var. Bunlar oturtup her mesleki kuruldan gelen sonuçları kavramsallaştıracaklar, bilimsel bir formata koyacaklar. Sonra bunlar kongreye gidecek. Kongrede de he biri katılan herkese oylatılacak. Yani işçilerin kararını sanayiciler, çiftçiler de ayrı ayrı değerlendirecek. Bunlar orijinal kongrenin formatında var olan şeyler’

(*) Orijinal formatta olmayan bir şey yok mu?

“Var. Mesela bir internet sayfası açtık. Bu konuların hepsi oraya aktarılacak ve vatandaşın, gençlerin katılımı da sağlanacak.’

İKİNCİ YÜZYIL KONGRESİNİN ÜÇ BÜYÜK SPONSORU KİM

(*) Hükümetin düzenleyeceği kongrenin arkasında tabii ki Maliye olacak. Peki sizin düzenleyeceğiniz kongrenin kaynakları sadece Büyükşehir belediyesi mi? Sponsorunuz var mı?

“Kongreyi tamamen sivil, katılımcı ve şeffaf bir girişim olarak tasarladık. Türkiye’nin köklü üç büyük şirketi üç ana sponsorumuz oldu. Bunlar Türkiye İş Bankası, Arkas Holding ve Yaşar Holding.’

KONGREYE CHP’NİN YENİ DANIŞMANI JEREMY RİFKİN DE KATILACAK MI?

(*) Kimler katılıyor? Tanınmış isimler bulunuyor mu?

“Bu isimleri şimdi açıklamayayım ve sürpriz etkisini bozmayayım. Ama sürpriz olacak isimler var.

(*) CHP’nin danışmanlığını yapan Jeremy Rifkin gelecek mi mesela?

“İsim vermeyeyim. Açıklandığında sizin için de sürpriz olacak isimler göreceksiniz.’

HÜKÜMET KONGRESİ AYNI SAATE GELİRSE VE CUMHURBAŞKANI KONUŞURSA SİZ NE YAPARSINIZ? 

(*) Son ama belki en kritik soru. Hükümetin düzenlediği Kongreye Cumhurbaşkanı da katılırsa, aynı gün siz ne yapacaksınız? Cumhurbaşkanınınkine katılacak mısınız?

“Hiç şüphesiz ki katılırım.  Program aynı saate rastlarsa, bizimkini değiştirir Cumhurbaşkanınınkine katılır, sonra bizim kongremizde çalışmalarımıza başlarız.’

AHMET GÜNEŞTEKİN ‘GAVUR MAHALLESİ’ SERGİSİ  HEPİMİZİ ŞAŞIRTAN BİR REKORA HIZLA GİDİYOR

(*) Ahmet Güneştekin’in ‘Gavur Mahallesi’ Sergisi ne durumda? Bundan önce Diyarbakır’da yaptığı sergi büyük ilgi görmüştü. Burada ilgi nasıl?

“Vallahi herkesi şaşırtan muazzam bir ilgi gördü. Sergiyi bir ay içinde 300 binden fazla insan ziyaret etti. Hafta içinde ortalama 8 bin kişi, hafta sonları 12-13 bin kişi ziyaret ediyor.’

(*) Çok yüksek bir rakam bu.

“Bana verilen bilgilere göre sadece Türkiye değil bir dünya rekoruna doğru gidiyor. Yani tek sanatçı Sergisi olarak düşünürseniz.’