Finlandiya'nın NATO üyeliğinde yeni gelişme

Rusya- Ukrayna Savaşı sonrası NATO üyeliği için İsveç ile birlikte başvuruda bulunan Finlandiya'nın üyeliğine ilişkin protokol TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.

Kanun teklinin genel gerekçesinde İsveç ve Finlandiya'nın Rusya’nın 24 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna’da başlattığı savaşla birlikte meşru güvenlik kaygılarının olduğu ifade edilerek Türkiye'nin açık kapı politikasını desteklediği bir ülke olduğuna vurgu yapıldı.

Gerekçede "Her ikisi de AB üyesi olup savunma ve güvenlik konularında uzun bir süre tarafsızlık politikası izleyen Finlandiya ve İsveç, Rusya’nın 24 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna’da başlattığı savaşla birlikte, NATO’ya katılımı tezekkür etmeye başlamışlardır. Bu süreçte eşgüdüm içinde hareket eden bu iki ülke ulusal karar alma süreçlerini tamamlayarak 18 Mayıs 2022 tarihinde resmen NATO’ya üyelik başvurusunda bulunmuşlardır. Sürecin ilerletilebilmesi için Finlandiya ve İsveç’ten terörle mücadele ile savunma sanayii ihracatında uyguladıkları yaptırımların ve kısıtlamaların kaldırılması başta olmak üzere meşru güvenlik kaygılarımızın giderilmesine yönelik somut adımlar atmaları tarafımızdan talep edilmiştir. Bu çerçevede, 25 Mayıs 2022 tarihinde Ankara’da başlayan üç ülke heyetleri arasındaki görüşmeler bilahare NATO Genel Sekreteri'nin inisiyatifiyle Brüksel’de devam etmiştir" denildi.

Açıklamada ayrıca "Üçlü Muhtırayla, Finlandiya ve İsveç’in bu belgedeki taahhütlerini somut olarak uygulamalarının takibi ve ilerlemenin gözden geçirilmesi amacıyla Daimi Ortak Mekanizma tesis edilmiştir. Cumhurbaşkanlığı ve Dışişleri, Milli Savunma, İçişleri ve Adalet Bakanlıkları ile Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığından yetkililerimizden müteşekkil heyet üyelerimizin toplantılarına katıldığı Daimi Ortak Mekanizma, 26 Ağustos 2022’de Finlandiya’da, 24-25 Kasım 2022’de İsveç’te ve son olarak 9 Mart 2023’de Brüksel’de olmak üzere üç defa toplanmıştır. Gelinen aşamada, Üçlü Muhtırada kayıtlı taahhütler, Finlandiya’yla ikili ilişkilerimiz, bu ülkenin NATO’yla mevcut ortaklık ilişkisi ve birlikte çalışabilirliği bakımından erişilen seviye dikkate alındığında, Finlandiya’nın NATO’ya üyeliğinin Türkiye’ninki dâhil Avrupa-Atlantik güvenliğine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Finlandiya’nın Kuzey Atlantik Antlaşmasına Katılımına İlişkin
Protokolün onaylanmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir" ifadelerine de yer verildi.

İSVEÇ NEDEN KATILMADI?

İbrahim Kalın, geçtiğimiz hafta katıldığı bir programda NATO'ya üyeliği sürecinde Finlandiya için neden ayrı bir uygulamaya gidildiği sorusunu yanıtlarken, bu ülkenin baştan beri "oyuna bir sıfır önde başladığını" söylemişti.

Kalın "Başvuruyu İsveç'le birlikte yaptılar ama gerek FETÖ gerek PKK yapılanması gerek savunma sanayi ürünlerine tahdit uygulanması ve Avrupa Birliği içerisinde Türkiye'nin PESCO gibi programlara dahil edilmesi konularında Finlandiya yapıcı bir tutum içerisinde oldu. Yıllara sari olarak geriye doğru Finlandiya uyguladığı bazı vize ve göç politikaları çerçevesinde de, bu işte PKK'lı, iltisaklı, vesaire bizim açımızdan da sorun teşkil edecek kişilerin ülkeye girişi konusunda daha sıkı bir rejim uyguladı. Ondan dolayı avantajlı bir konumdaydı. Bu süre içerisinde de bizim taleplerimiz konusunda daha hızlı, daha şeffaf, daha netice alıcı bir tutum içerisinde de oldular." demişti.

Kalın, bu konuyu ilgili birimlerle değerlendirdiklerini dile getirerek, "Yani bu başvuruları ayırmanın ki zaten teknik olarak ayrı başvurulardı onlar, değerlendirmenin ve Finlandiya'yı onaylamanın daha makul olacağını gördük. Böyle bir süreç ilerledi. Şimdi İsveç'e kapı kapanmış değil ama sürecin nasıl ilerleyeceği, hızı, ne zaman tamamlanacağı İsveç'in atacağı adımlara bağlı. Yeni gelen hükümet bu konuda samimi ve gayretli. Fakat hukuki olarak adım atmak için elinde yeteri kadar enstrüman yok. Konunun hukuki ve ahdi zemini henüz onlar açısından tekemmül ettirilmiş değil." diye konuşmuştu.