Ev ve camilere yayın yasağı baskını!

Kırım'daki insan hakları ihlallerini incelemek için bölgeye gönderilen gayriresmi heyetin başkanı Prof. Dr. Zafer Üskül, Kırım Tatarlarının Rus vatandaşı olmaya zorlandıklarını, ifade özgürlüğü, dil, adil yargılama, eğitim, mal ve konut dokunulmazlığı dahil pek çok konuda ciddi hak ihlali yaşadıklarını tespit ettiklerini açıkladı.

Kırım'ın Rusya tarafından ilhak edilmesi ve sonrasındaki süreçte Kırım Tatarlarının maruz kaldığı insan hakları ihlallerini incelemek için bölgeye gönderilen gayriresmi heyete başkanlık yapan Üskül, izlenimlerini ve hazırladıkları raporun detaylarını AA muhabirine anlattı.

Üskül, 27 Nisan'dan başlayarak dört gün süren Kırım temasları boyunca Kırım Tatar Milli Meclisi temsilcilerinin yanı sıra medya mensupları, din adamları, sivil toplum kuruluşu üyeleri, Kırım'ın ilhakı sonrasında tesis edilen fiili yönetimin yetkilileri, avukatlar, ev hanımları ve sokaktaki vatandaşlar dahil olmak üzere yaklaşık 100 kişiyle görüştükleri bilgisini verdi.

Üskül, Kırım Tatarlarının basın yayın organlarına da baskı uygulandığını tespit ettiklerini kaydetti. İlhak sonrasında medyaya yeniden izin alma zorunluluğu getirildiğini, Kırım Tatar televizyonu ATR'nin izin başvurularının çeşitli bahanelerle reddedildiğini söyleyen Üskül, "Yaptığımız incelemede ATR'nin yayın yapmasının istenmediği sonucuna ulaştık çünkü çok basit nedenlerden izin vermekten kaçınıyorlar" diye konuştu.

Zafer Üskül, tirajı binin altında olan gazetelerin izinsiz yayın yapma hakkına sahip olduğunu, binin üzerinde olan bazı gazetelere de benzer şekilde bürokratik engeller çıkarıldığını anlattı. "Yönetime muhalif gazetelerin basımına izin verilmek istenmediği" izlenimi edindiklerini ifade eden Üskül, radyolar için de durumun farklı olmadığını söyledi. Üskül, "Basın özgürlüğü açısından ciddi bir hak ihlali tespit ettik" dedi.

"Yasak yayın gerekçesiyle evlere, medreselere ve camilere baskın"

Rusya'daki yayın yasaklarıyla ilgili kuralların ilhaktan sonra Kırım'a da taşındığına, bunun da ciddi sorunlara kaynaklık ettiğine dikkati çeken Üskül, şunları söyledi:

"Yasak yayın var mı yok mu diye evlere, medreselere, camilere sık sık baskınların, aramaların yapıldığını öğrendik. Bu aramalar sırasında insanların taciz edildiğini, özellikle de evlerde yapılan aramalarda kadınların incitildiğini, onlara kaba davranıldığını öğrendik. Bu da ciddi tedirginlik, kaygı yaratmış durumda."

Üskül, ifade özgürlüğüyle ilgili olarak da yönetim yanlısı gösterilere hoşgörülü yaklaşılırken muhalif gösterilere kamu düzenini bozduğu gerekçesiyle ya izin verilmediğini, izin verilse bile sonrasında çok sayıda kişinin gözaltına alındığını, tutuklandığını tespit ettiklerini vurguladı.

Üskül, Kırım'dan ayrılmadan önce tespit ettikleri hususları Kırım İnsan Hakları Enstitüsü yetkilileriyle görüştüklerini ve yöneticilerin "Geçiş dönemindeyiz, bunları halledeceğiz" dediğini aktardı. "Fakat ortada geçiş döneminin planlanmasıyla ilgili tarihleri belirlenmiş, yapılacak işler, program belirlenmiş değil" diyen Üskül, şöyle devam etti:

"Bu konuda bize somut şeyler söyleyemedi yöneticiler. Bu nedenle uluslararası insan hakları kurumlarının oralarda araştırma yapmasına izin verilmesi lazım. İnsanların huzursuzluğu, kaygıları bu kadar açık olunca yönetime düşen o kaygıları gidermektir. Hem halkın bilgi edinme hakkını kullanmasını sağlaması hem de halkın bilgilendirilmesi ve gelecekleri konusunda endişelerinin nasıl giderileceğiyle ilgili somut bilgilerin onlara verilmesi gerekiyor. Umarız bu raporumuz ilgililer tarafından değerlendirilir. Dikkate alınır ve Tatarlar açısından yaşamın daha rahat koşullarda sürmesini sağlayacak önlemler alınır."

Rapor Putin'e sunuldu

Öte yandan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in davetlisi olarak, Bakü'de düzenlenen 1. Avrupa Oyunları'nın açılış törenine katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, burada Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le görüştü. Erdoğan, Türkiye'ye dönerken yaptığı açıklamada, görüşmede Kırım Tatarları konusunun da gündeme geldiğini belirterek "Kırım Tatarlarına ilişkin heyet raporumuzu ve sıkıntaları Rusça olarak teslim ettik" dedi. (AA)