Ev fiyatları ve kiralarla ilgili korkunç açıklamalar. Kira ve fiyatlar patlayacak. İstanbul'da memur-temizlikçi kalmayacak. Önlem alınmazsa aynı dairede iki aile yaşayacak, odalar kiraya verilecek

İşte emlak sektörünün uzman isimlerinden gazeteci Tebernüş Kireççi'nin bu konudaki uyarıları...

Ev fiyatları ve kiralar nasıl düşer? 1) Konut fiyatları ve kiraları çok sert yükseliş trendine girdi. İstanbul, Ankara ve İzmir başta olmak üzere ülke genelinde ev fiyatlarının ve kiraların yanına yaklaşılamıyor.

2) Arzdaki zorluklar nedeniyle gelecek bir kaç yılda yükseliş trendi fazlasıyla devam edecek. Büyükşehirlede bu yükseliş trendi 5 yıl kadar sürebilir. Anadolu şehirlerinde ve ilçelerinde iş daha kolay. Sorun 3 yılda çözülebilir.

3) Satılıklarda ve kiralarda yükseliş eğilimi böyle devam ederse gelecek yıllarda bir evde birden fazla ailenin yaşaması veya New York ya da Londra'da olduğu gibi evlerin odalarının ve yatakların kiralanması gündeme gelebilir.

4) Henüz yetkililer facianın farkında değil. Yetkililere TOKİ ve iştiraki Emlak Konut GYO ülkenin tüm konut ihtiyacını karşılıyormuş gibi sunum yapılıyor. Bilgi veriliyor. TOKİ'nin de Emlak Konut GYO'nun da maksimum kapasite ile çalışsa bile işin içinden çıkması zor.

5) TOKİ ve Emlak Konut GYO'nun acilen büyükşehirlerde memurlar, alt gelir grubu ve yoksullar için projeler inşa etmesi gerekiyor. Bu olmazsa özellikle İstanbul'da gelecek yıllarda memurlar ya istifa eder ya da Anadolu'ya tayinlerini isterler. İstanbul'da memur kalmaz.

6) Hizmet sektöründe temizlikçi bile bulunamaz. Devlet olaya müdahale etmezse çok değil 1 yıl sonra en kötü evin kira bedeli neredeyse asgari ücret düzeyine çıkar. İş kontrolden çıktı. Acil devlet müdahalesine ihtiyaç var.

7) Çözüm ne? Madde madde çözümü konuşalım. a) 2018'de yaşanılan döviz kur şoku sonrasında Türkiye'de konut finansman sistemi çöktü. Çöken bu sistemin yerine inşaat aşamasında ev alanları koruyacak, devletin kontrolünde ve garantisi altında yeni bir sitem kurulmalı.

8) Kurulacak sistemle bir kişinin bile mağdur olmasına izin verilmemeli. Bugün Türkiye'de 300 binden fazla konut mağduru var. Ayrıca sistem kapsamında bu 300 bin mağdurun da sorunları çözülmeli.

9) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın son yıllarda yaptığı müteahhitlik yasası ve otopark yönetmeliği konularında fabrika ayarlarına dönülmeli. Bu mevzuat değişiklikleri yüzünden Türkiye'de inşaat yapılması çok zorlaştı.

10) b) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı her ne kadar deprem ve doğal afetler konusunda hızlı davranıp çok sayıda konut yapıyorsa da yaptığı mevzuat değişiklikleri ile konut inşaasını zorlaştırıyor. Bu konuda bakanlık bürokratlarının "YUKARI" tarafından kulağı çekilmeli.

11) c) İnşaat malzemelerinde fahiş fiyat artışının önüne geçilmeli. Dolar 1 birim artıyorsa emtia fiyatları 2 birim artıyorsa malzeme fiyatları 10 birim artıyor. İnşaat yapmak isteyen müteahhitler parasıyla inşaat malzemesi bulamıyor.

12) "İhracat yapıyoruz" bahanesiyle malzemeciler iç piyasada malzemeleri karaborsa denilecek fiyattan satıyor. İlgili bakanlıklar konuya ilgisiz kalıyor:) İlgileri yetmiyor.

13) d) Müteahhit ve emlakçı cephesinde de fırsatçılık yapan az değil. Doların yükselişini bahane edip konut fiyatlarına zam yapan müteahhitler, emlakçılar ve satıcılar dolar düştüğünde fiyatı düşürmüyor.

14) 1980 ve 1990'lı yıllarda piyasa Alman Markı'na endekslenmişti. Yüksek enflasyon dönemlerinde fiyatlarda mark telaffuz edilirdi. Şimdi ise fiyatlar dolara endekslendi. Dolar bazında çok sert zamlar yapılıyor.

15) e) Kira artışı konusunda kiracılarla ev sahiplerini yaşadığı çatışmayı engelleyecek, iki tarafın da haklarını koruyacak düzenlemelere ihtiyaç var.

16) f) Yabancıya konut satışı acilen durdurulmalı. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ev bulamıyorken yabancıya konut satılması çok büyük yanlış. Kaldı ki yabancıya satışta dönen film ve fırıldağın haddi hesabı yok. Sektör derneklerinin başkanları konuyu çok iyi biliyor.

17) Yabancıya satış konusunda dönen fırıldaklar dernek başkanları tarafından ilgili bakanlıklara da çok doğru aktarılmıyor. Dernekler istiyor ki: Biz döviz getiriyoruz. Bize her şey serbest olsun. Her yanlış bize mübah kabul edilsin. Bu mantık yanlış. Bu yanlış düzeltilmeli.

18) 250 bin dolar karşılığı vatandaşlık satışı acilen durdurulmalı. Yabancıya oturum izni verilmesi yeterli. Vatandaşlık devlet takdiriyle verilmeli. Mütekabiliyet Yasası'na dönülmeli.

19) g) Projelerin belediyelerde onaylanması çok uzun süre alıyor. Partisi önemli değil. Belediyelerin imar birimlerinde laçkalık had safhada. Nerede torpilli eleman varsa belediyelerin imar birimlerinde işe alınıyor.

20) Piyasada şirketlerin kolay kolay istihdam etmeyeceği mühendis ve mimarlar belediyelerde torpille işe alınıyor. İşlerini doğru düzgün yapmıyorlar. Kimse de bunlara söz geçiremiyor. Olan vatandaşa oluyor. Projeler aksıyor. Piyasada ev bulunmuyor.

21) Belediyelerde projelerin onaylanmasına süre sınırı getirilmeli. Hastalık, pastalık veya uykusuzluk bahanesi ile proje onayları geciktirilmemeli. Geciktiren belediye kadrosundaki görevli mimar ve mühendis kapının önüne koyulmalı.

22) h) Belediyeler imar çalışmalarını hızlandırmalı. Yıllardır bitmeyen imar planları bir an önce tamamlanmalı. Ayrıca ihtiyaca göre yeni imar çalışması yapılacak alanlar belirlenmeli. Arsa rantçılığının beli kırılmalı.

23) Türkiye çok büyük konut sıkıntısı ile karşı karşıya. Son 3 yıldır doğru düzgün arz yapılması. Böyle giderse gelecek yıllarda arz daha da zorlaşacak. Önlemler bir an önce alınmalı.

24) Devlet gerekli önlemleri almazsa 2022'den itibaren boş evlerin açık artırma ile satılacağı döneme gireceğiz. Şimdiden söylüyorum.

25) Ev sahibi ile kiracı kavgaları ve davaları 2022'den başlayarak en önemli gündem maddelerimizden birisi olacak. Haberlerde en çok karşılacağımız konular arasında yer alacak.

26) "Beton ekonomisi" deyip Türkiye'nin nitelikli konut ihtiyacını anlamayan Homo Akademikus ekonomi profesörleri konuyu yıllarca basite aldılar. Ortaya çıkan sonuç bu. Bugün Türkiye'de ev karaborsaya düşüyorsa bundaki payları azımsanmayacak kadar çok.

27) "Dolar iki katına çıkacak. Ev fiyatları yarıya düşecek. Bir ev alacağınıza 4 ev alacaksınız" diyen ekonomistler, Homo Akademikus ekonomi profesörleri ve eski ekonomi yönetecileri bu konut sıkıntısında sizin de payınız yüksek.

28) Konut müteahhitlerini siyasetin finansman kaynağı ve servet kaynağı olarak gören belediye başkanları, teknikten sorumlu belediye başkan yardımcıları, imar müdürleri ve imar komisyonu üyeleri sizin de bu işteki payınız unutulmaz.

29) Euro ve dolarla borçlanıp konut yapan "BÜYÜK" müteahhitler yıllarca arz fazlalığı konut piyasasında prim yapmasını engellediğiniz için piyasanın bu hale gelmesindeki etkiniz unutulmaz.

30) İşlerin iyi olduğu dönemde kredi musluklarını sonuna kadar açan ve piyasa daraldığında muslukları anında kapatan bankacılar sizin de bu sıkıntıdaki payınızı unutmamak gerekiyor.

31) "Çok kazanacağım" diye dolar almaya koşan yatırımcılar siz de aldığınız dolarların getirisiyle övünmeye devam edin. Bir ev alacağınız parayla aldığınız dolarlarla bugün yarım ev sahibi olabiliyor musunuz? Gelecek sene çeyrek ev alabilecek misiniz?

32) Bu söylediklerim siyaset konusu yapılmasın. Bu devlet ve millet meselesi. Bugünden önlemler alınmazsa bizi konut konusunda millet olarak çok zor günler bekliyor. Amacımız çözüm önerileri sunmak. Bugünleri de hep beraber aşacağız. Bundan kimsenin şüphesi olmasın.