Dünyanın en gelişmiş savaş uçağında tedarik krizi. ABD F-35'lerin üretimini durdurmak durumunda kaldı
Dünyanın en pahalı ve en gelişmiş çok rollü savaş uçağı F-35'lerin üretim programının başındaki yetkili Korgeneral Michael Schmidt, ABD Temsilciler Meclisi'nde yaptığı sunumda, yeni nesil F-35 üretiminin durdurulduğunu duyurdu. Schmidt, üretimin durma nedenini, parça tedarikindeki sorunlar olarak belirtti. Türkiye, Rus S-400 tedariki gerekçe gösterilerek, CAATSA yaptırımları kapsamında Eylül 2021’de üretim programından çıkarılmıştı.
Pentagon'un F-35'den sorumlu üst düzey yetkilisi Korgeneral Michael Schmidt, Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi'ne yaptığı sunumda, yeni nesil F-35 savaş uçağının üretiminin durdurulduğunu açıkladı.
F-35 üretimini gerçekleştiren Lockheed Martin ile yıl sonuna kadar 52 jetin teslimi için sözleşme imzalandığına değinen Schmidt, bu uçaklardan ancak 21 tanesinin tamamlanabildiğini aktardı.
Schmidt, ürtetimin durdurulmasının sebebini ise uçak için hayati öneme sahip parça üretiminin yetersizliği olarak açıkladı. Korgeneral Michael Schmidt, Lockheed Martin'in Teksas'da bulunan fabrikasında parçaların gelmesinin beklendiğini de sözlerine ekledi.
DAHA ÖNCE ÜRETİM YAVAŞLATILMIŞTI
Sunumun ardından gazetecilere kısıtlı bilgi veren ABD'li general, üretimi geciken parçaların çok fazla sayıda olmadığını ancak çok önemli parçalar olduklarını ifade etti.
Daha önce yazılım ve entegrasyon sorunu nedeniyle üretimi yavaşlatılan yeni nesil F-35 savaş uçaklarının testleri henüz tam anlamıyla bitmediği için ABD, jetleri kullanmak istemiyor.
Lockheed Martin'in sözleşme şartlarını karşılayamaması nedeniyle daha önce "önemli bir bedel ödediğini" söyleyen Schmidt, "Lockheed teslimat konusunda oldukça teşvik ediliyor. Ancak parça sorununun yaşanması iyi bir durum değil" yorumunu yaptı.
S-400 ALAN TÜRKİYE PROGRAMDAN ÇIKARILMIŞTI
F-35 programının ortak üreticileri arasında yer alan Türkiye, Rus S-400 tedariki gerekçe gösterilerek, CAATSA yaptırımları kapsamında Eylül 2021’de programdan çıkarılmıştı. Programdan çıkarılmadan önce yaklaşık 11 Türk savunma sanayii şirketi, F-35 Lightning II savaş uçağı içni bir dizi kritik parçanın üretimini gerçekleştiriyordu.
Bahsi geçen 11 şirket arasında bulunan Türk Havacılık ve Uzay Sanayii, F-35 uçağının orta gövdesini üretiyordu. Türkiye’nin programdan çıkarılmasının ardından 11 Türk şirketinin parça üretimi de sonlandırılmıştı.
ERDOĞAN: PARAMIZI GERİ VERİN
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin F-35 programından çıkarıldıktan sonra yaptığı açıklamada, "F-35 sorunu ne olacak? 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yapmışız. Bu ne olacak? Bunların akıbetini görmemiz lazım. Biz elimizde bol para var da bunları etrafa saçan bir ülke değiliz. Bu paraları da kolay kolay kazanmadık, kazanmıyoruz. Ya uçaklarımızı verecekler ya da parayı verecekler" demişti.
Eski Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, geçen şubat ayında ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile yaptığı görüşmede, Türkiye’nin F-35 programından çıkartılması ve daha önceden verilen 1,4 milyar doların geri ödenmesi konusunda şunları söylemişti:
“Biz F-35 programının ortağı idik. CAATSA yaptırımları kapsamında programdan çıkarıldık. Bu konuda müzakerelerimiz devam ediyor. Ödediğimiz 1,4 milyar doların geri ödenmesi gerekiyor. ABD ile ortak ilişkilerimizi geliştirmemiz gerekiyor. Bizim ikili ilişkilerimizi geliştirmek için illa bir felakete gerek yok.”