Dünya gazetesi yazarı Ussal Şahbaz'dan Google'a flaş suçlamalar... Hem kişisel veriler hem de bağımsız medya eleştirisi

Dünya Gazetesi yazarı ve Global Teknoloji Uzmanı Ussal Şahbaz, kaleme aldığı yazısında, "Google, sömürü ve köleliğin yeni yüzü mü?" sorusunu sordu.

Şahbaz, isim değişikliğine giden Facebook'un 2016 yılında aynı uygulamayı yapan Google'ı hatırlattığını belirterek Google'ın hem dünyada hem de Türkiye’de rekabet ihlalleri, egemenlik ihlalleri, cinsel taciz, emek sömürüsü ve ayrımcılıkla gündemde kalmaya devam ettiğini söyledi.

Global Teknoloji Uzmanı Ussal Şahbaz

Şahbaz'ın yazısı şu şekilde:

Facebook’un geçen hafta imajını kuvvetlendirmek için ismini Meta olarak değiştirmesi, akıllara 2015’te Google’ın ismini Alphabet olarak değiştirmesini getirdi. Altı yıl önce yapılan isim değişikliklerinden sonra Google, hem dünyada hem de Türkiye’de rekabet ihlalleri, egemenlik ihlalleri, cinsel taciz, emek sömürüsü ve ayrımcılıkla gündemde kalmaya devam ediyor.

ARTIK ÖZGÜR DEĞİLİZ

Google, kişisel verilerimizi sınırsız biçimde toplayabiliyor. Dünya Gazetesi yazarı ve Global Teknoloji Uzmanı Ussal Şahbaz, “Google dünyadaki bütün bilgiyi topluyor. Annenize babanıza, eşinize,patronunuza soramadığınız soruları Google’a soruyorsunuz. Google, bütün cihazlarınızdaki arama geçmişinizi depoluyor. Düşünün Google sizi sizden daha iyi tanıyor. Dünyadaki herkesi tanıyarak kırılması imkansız bir tekel oluşturuyor” dedi.

GOOGLE DEFALARCA MAHKUM OLDU

Google’ın elindeki bu gücü olumsuz yönde kullandığına dair birçok yargı kararı var. Google’ın cinsiyet eşitliğini açıkça ihlal ediyor, bu durum hem cinsel taciz davalarına hem de eşit maaş yasası üzerinden açılan davalara yansıdı. Google’ın 4 kadın eski çalışanı diğer 11.000 diğer kadın adına teknoloji devine karşı cinsiyet-ücret eşitsizliği davası açtı.

Ussal Şahbaz, “Google’da iki sınıf çalışan var: Kadrolu çalışanlar ABD ve Avrupa ülkelerinde. Bunlar yüksek maaş, iş garantisi ve Google hisseleriyle zengin
oluyor. İşgücünün çoğunu oluşturan, veri temizleme, şiddet içeren içeriklerin kaldırılması gibi işlerde çalışan taşeronlar ise iş güvencesinden yoksun, uzun saatler boyunca boğaz tokluğuna çalışıyor. Genelde Türkiye, Hindistan gibi ülkelerdeki bu taşeronlar arasında intihar vakaları bile görülüyor” dedi.

ESKİ YÖNETİCİLERİ DE ELEŞTİRİYOR

Google eski üst düzey yöneticisi Timnit Gebru bir röportajında Google’ın para odaklı bir şirket olduğunu ve para akışının gelmesi için birçok şeyi göz ardı edebileceğini ifade etmiş. Gebru, geçen seneye kadar Google’ın “etik yapay zekâ” ekibinin başındaydı. Gebru, Stanford Üniversitesi mezunu siyahi ve kadın bir araştırmacı olarak erkek egemen dünyada cam tavanı kırdığını düşünüyordu. İzinli olduğu bir gün ekibindeki çalışanlardan biri işten ayrıldığı için ne kadar üzüldüğünü söyleyip arayana kadar.

GOOGLE YÜZ TANIMA SİSTEMLERİ IRKÇI VE CİNSİYETÇİ Mİ?

Gebru’nun, Google’ın kullandığı yüz tanıma yapay zekâsının, siyahilerin ve kadınların aleyhine çalıştığına dair araştırmalarını akademik konferanslara sunması şirketin etik ihlallerini ortaya koyduğu için hoşuna gitmemişti ve iş akdine son verilmişti. İşten atılma duyurusunu, Google e-posta ile yapmış ama Gebru’nun şirket hesabı çoktan kapatıldığı için haberi bile olmamıştı.

DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE MİLYAR DOLARLIK HUKUKİ İHLALLER

Google faaliyet alanı çok fazla piyasaya yayılmış ve bu pazarlarda tekelleşmeyen çalışan bir şirket olarak hem dünyada hem Türkiye’de en çok rekabet ihlali cezasına çarptırılan şirketlerden biri oldu. Türkiye’de Rekabet Kurulu Google’a 14 ayda 3 ayrı soruşturmada toplam 591 milyon Türk Lirası ceza verdi. Google, Avrupa Birliği’nden de 2017-2019 arasında 8 milyar Euro ise ceza alarak son yıllarda rekabeti bozduğu için çok ceza alan şirket oldu. Google’ın rekabet ihlalleri ABD Adalet Bakanlığı’nın radarına girdi. Birçok şirketi bünyesinde bulunduran Google’a ABD’de rekabet tarihinin en büyük soruşturması açıldı.

VERGİ ÖDEMEK İSTEMİYOR

Google’ın bir diğer özelliği de gelişmekte olan ülkelerde vergi ödemekten kaçınması. Bu hafta Roma’da bir araya gelen G20 liderleri sırf bu nedenle dünyada vergi kurallarını düzenlemek için anlaştılar. Google vatandaşlarının verisini kullandığı ülkelerde elde ettiği kazançtan vergiden kaçınmak için elinden geleni yapıyor. İki sene önce ülkemizde yürürlüğe konan Dijital Hizmet Vergisi de Google tarafından reklam verenlere yansıtılmıştı. Google’ın bu eylemlerine dair Ussal Şahbaz şu yorumu paylaştı: “Bugün ülkemizde dijital reklamcılık pazarı da büyük ölçüde Google’ın kontrolü altında. Google bu tekelliği sayesinde %7,5 Dijital Hizmet Vergisi’ni olduğu gibi reklam verenlere yansıttı. Üstelik bu durum kanunda açıkça yasaklı olduğu halde. Rekabet Kurumumuzun Google ile ilgili soruşturmalarının ne kadar haklı olduğunu görüyoruz.”

GOOGLE BAĞIMSIZ MEDYAYI BİTİRİYOR

Google’ın bu eylemlerinden en olumsuz etkilenen sektör ise medya. Ussal Şahbaz’a göre, “İnternet yayıncılığı yapacaksanız ilk seçeneğiniz Google’da üst sıralarda çıkmak için içeriğinizi haber yerine saçma sapan sorularla doldurmak. Mesela Bu hafta sokağa çıkma yasağında restoranlar açık mı? Google içeriklerinizi size hiçbir ücret ödemeden yayınlıyor” Google 2018’de başka yayıncıların haber içeriklerinden 4,7 milyar dolar kazandığı belirtiliyor. Kendi içeriklerinden para kazanamayan bağımsız yayıncılar birer birer kapanıyor. Bu nedenle Fransa ve Avustralya’da Google’ın haber sitelerine ödeme yapmasına dair yasal düzenlemeler yapıldıysa da Google bu ülkeleri hizmetlerini durdurmakla tehdit etti. Ülkemizde ise henüz bağımsız haber sitelerinin Google’dan haklarını almalarını sağlayacak bir düzenleme bulunmuyor.