Dolar 40 TL dedi ortalık karıştı. Ünlü ekonomist Alaattin Aktaş isyan etti
Ünlü ekonomist Alaattin Aktaş dolar kurunun geleceğiyle ilgili bir yazı yazdı ve 40 lira olabileceğini söyledi. Köşesinde dolarla ilgili tahmin yapmanın zor olduğunu belirten Aktaş, yeni bir yazı yazarak kendisiyle ilgili çıkan haberlere tepki gösterdi.
Alaattin Aktaş'ın ekonomim.com'daki "Şu döviz kuru tahmini meselesi..." başlıklı yazısı
Ben ısrarla, üstüne basa basa Türkiye'de zaman vererek kur tahmini yapılamayacağını söylüyor ve yazıyorum; ama iki gün önceki yazımda OVP varsayımlarına dayanarak dile getirdiğim 2024 sonuna ilişkin dolar kuru, sanki benim tahminimmiş gibi kullanılıyor, bana mal ediliyor. Biraz daha dikkat ve özen!
Bu köşede 1 Ocak’ta yer alan yazımda Türkiye’de döviz kuru tahmini yapmanın zorluğunu, hatta sağlıklı tahmin yapmanın hiç mümkün olamayacağını vurguladım. Bu durumun nedenlerini de sıraladım. En temel neden, Türk parasının değerinin ekonominin gereklerine göre değil, siyasi tercihlerin sonucuna bağlı olarak oluşmasıydı.
Aynı yazıda 2024-2026 orta vadeli programında 2024 yılı ortalaması olarak varsayılan 36.78’lik dolar kurunun yüzde 55 düzeyinde öngörülen yıllık ortalama enflasyona, yani deflatöre göre makul olduğunu da belirttim.
Yazımın son bölümünde de bu yılki enflasyonun yüzde 36 olarak tahmin edildiğine, bu oranın geçen yıl sonundaki kura uygulanması durumunda da 2024 sonundaki dolar kurunun 40 lira dolayında oluşacağına vurgu yaptım.
Ancak yazımın özü, Türkiye’de dolar tahmini yapılamayacağıydı.
40 lira ne kadar önemliymiş!
Yazımdan çok sayıda gazete ve haber sitesi alıntı yaptı. Ne yazık ki birkaçı hariç çoğu gazete ve haber sitesi yazımda aslında ne anlatmak istediğimi anlamamış ya da öylesine kopuk kopuk alıntılar yapılmış ki, yazı bütünlüğünü tümden kaybetmiş, anlam kaybolmuş.
Yani yazımın özü anlaşılamamış...
Belki daha kötüsü anlayanlar da çarpıtmayı tercih etmiş...
2024 sonu için 40 lira zaten normal koşullarda olması gereken bir düzey. Eline hesap makinesi alan ve dört işlemi bilen herkesin kolaylıkla hesaplayabileceği bir sayı bu.
2023 sonundaki yaklaşık 30 liralık dolar kurunu, 2024’ün yüzde 36 olarak tahmin edilen enflasyonu kadar büyütün, işte sonuç; 40 lira!
Üstelik ben o yazının küçük bir bölümünü bir bilgi notu olarak bu 40 liraya ayırmışım.
Asıl söylediğim ekonomiye nasıl müdahil olunduğu, işlerin rasyonel yürümesinin nasıl önüne geçildiği, bunun yarattığı olumsuzluklar...
Bunlar hiç görülmemiş ya da görülse bile cazip bulunmamış ve 40 liranın üstüne atlanmış!
Ben “Türkiye’de döviz kuru tahmini yapılamaz” diye yazıyorum.
Özü bu olan yazıdan cımbızla bir sayı çeken meslektaşlarım ise beni kur tahmini yapan biri konumuna düşürüyor. Ben üstüne basa aksini söylediğim, tahmin yapanların genellikle yanıldığını söylediğim halde.
Neyse ki alıntılarda 40 lira varsayımının benim tahminim olmadığını vurguladığım bölüme genellikle yer verilmiş de biraz olsun kurtardım!
Yoksa yazımın bir bölümünde “Döviz tahmini yapılamaz” görüşünü dile getirecek, bir bölümünde döviz tahmini yapmış olacaktım.
Tahmin yapan yanılır
Bir kez daha altını çize çize belirtmekte yarar var.
Türkiye’de hem sayı, hem tarih verilerek döviz kuru tahmini yapılamaz.
Tek başına kur tahmini yapmak mümkün tabii ki. Bu konuda ben de iddialıyım. Herkesle doların 50 lira olacağına da iddiaya girerim, 55 lira, 60 lira olacağına da. Ama tarih vermeden!
Ben tarih veremem, vermiyorum zaten.
2024 sonu için yazdığım 40 lira tahmininin de bana ait olmadığını, yıllık enflasyon kadar kur artışı durumunda bu düzeye ulaşılacağını belirtiyorum.
Bir hatırlatmada bulunuyorum yalnızca. Yaptığım, hükümetin resmi hedefleriyle uyumlu olacak kur düzeyini hatırlatmaktan ibaret.
Aynı mantıktan yola çıkarak doların 2025 ve 2026 sonu için ne olabileceğinin varsayıldığını da yazabilirim; ama yazmamayı tercih ediyorum.
Daha tuhafı da şu; ben doların 2024 sonunda hangi düzeye çıkabileceğini ilk kez yazıyor değilim ki. 2024-2026 dönemi orta vadeli programının açıklandığı günün ertesinde 7 Eylül 2023’te bu köşede doların bu öngörülere göre 2024 sonunda 40 lira olarak beklenebileceğini yazdım.
Dediğim gibi 1 Ocak’ta yazdığım, 2023 sonu verilerinin kesinleşmesinden sonra bir hatırlatmaydı.
Umarım bundan sonra yazılarımdan alıntı yapan meslektaşlarım ne yazdığımı daha iyi özümser ve böylesi hatalara düşmez...