Dikkat! SGK'dan o paraları geri alabilirsiniz. Milyonlarca insan bunu bilmiyor. İki iş yerinde birden çalışanlar dikkat! Fazla yatırılan primler SGK'dan nasıl geri alınır?

Sosyal Güvenlik Kurumu’na, çalışanlar için bildirilen prime esas kazançlarda alt ve üst sınır uygulaması bulunuyor. Birden fazla işverene bağlı çalışanların üst sınırı aşan kazançları için ödenen primler iade ediliyor. İade yapılabilmesi için çalışanın başvuruda bulunması gerekir. Ahmet Kıvanç, Habertürk okurlarının sorularını yanıtladı.

FAZLA YATIRILAN PRİM SGK’DAN ALINABİLİR Mİ?

Mayıs 2017’den itibaren iki ayrı firmada çalışmaktayım. Her iki firmadan da sigorta primlerim yatırılmaktadır. Emeklilik tarihim 2032 yılıdır. İki ayrı firmadan sigorta primi yatırılmasının emekli aylığına faydası var mıdır? Var ise ne kadarlık fayda sağlar. (Harun P.)

Birden fazla işverene bağlı olarak 4/1-a statüsünde çalışanlar için işyerlerince ayrı ayrı yatırılan primler, o ayın primi olarak kabul edilir. Her iki işyerinden de 30’ar gün üzerinden prim yatırılıyor olsa bile o ay 30 gün prim yatırılmış sayılır. Bir firmadan ayda 10 bin TL, ikinci firmadan 5.004 TL (asgari ücret) üzerinden prim yatırılmışsa o ayın toplam kazancı 15.004 TL olarak kayda geçer.

Emekli aylığını etkileyen önemli unsurlardan biri, prime esas kazanç tutarıdır. Prime esas kazanç tutarı ne kadar yüksek ise emekli aylığı da aynı oranda yüksek olur. Örneğin, 25 yıllık hizmet üzerinden emekli olan bir kişi için aylık ortalama prime esas kazanç 5004 TL olarak bildirilmişse 2500 TL emekli aylığı bağlanırken, aylık 15 bin TL kazanç bildirilen kişiye 7500 TL aylık bağlanır.

Aylık prime esas kazanç tutarı brüt asgari ücret ile 7.5 katı arasındadır. 2022 yılı için prime esas kazanç tutarının alt sınırı aylık 5004 TL, üst sınırı ise aylık 37.530 TL’dir. İki veya daha fazla işverenden yatırılan kazançların toplamı aylık prime esas kazanç üst sınırını aşan tutarlar için işçi adına yatırılan sosyal güvenlik primleri ve işsizlik sigortası primleri o ay içinde iade edilir.

Örneğin, nisan ayında bir işverenden 25 bin, ikinci işverenden 30 bin TL brüt ücret alan işçi için toplam 55 bin TL tutarında kazanç üzerinden prim yatırılır. Böyle bir durumda iade hesaplaması şöyle yapılır:

Aylık bildirilen toplam prime esas kazanç tutarından 37.530 TL’yi aşan kısım hesaplanır. Örneğimizdeki şahsın, tavanı aşan kazanç tutarı 17 bin 470 TL’dir. Bu tutara karşılık gelen sigorta primi ve işsizlik sigortası primi işçi payı olan yüzde 15’i hesaplanır. Bu da 2620.5 TL’dir. Söz konusu kişi SGK’dan talepte bulunursa 2620.5 TL prim iadesi alır. Talepte bulunmayanlara iade yapılmaz. İade edilen primler için faiz uygulanmaz. Bu nedenle iade talebinin, primin ödendiği ayda yapılması gerekir.

Aylık prime esas kazanç tavanını aşan tutarlar için işçi adına yatırılan sosyal güvenlik primleri ve işsizlik sigortası primleri iade edilir. İşveren adına yatırılan primler ise hiçbir şekilde iade edilmez.

Örneğin, bu yıl mayıs ayında SGK’ya A işverenince 25 bin TL, B işverenince 20 bin TL kazanç bildirilen işçi, toplam 45 bin TL kazancın SPEK tavanını aşan 18 bin 168.75 TL tutarındaki kısmına karşılık gelen işçi primlerini geri alabilir. Bu da tavanı aşan kazancın yüzde 15’i oranındadır. Örneğimizdeki işçi, 2 bin 725.31 TL primi geri alır.

İade başvurusunun, işyerlerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğü veya merkez müdürlüğünden herhangi birine yapılması mümkündür. İşyerleri farklı illerde ise il müdürlükleri arasında yazışma yapıldıktan sonra iade işlemi gerçekleştirilir.

Okurlardan emeklilik için prim günü yetersiz kalanların primlerinin iadesi konusunda da çok soru geliyor. Kanunda bu işlem “toptan ödeme” olarak adlandırılıyor. Primlerin bu şekilde toptan ödeme yoluyla alınabilmesi için yaş şartı dolduğu halde prim gününün yetersiz olması gerekir. Başka bir ifadeyle, prim günü yetersiz olduğu için emekli olamayan kişiler, SGK’ya toptan ödeme başvurusunu yaş şartını doldurduktan sonra yapabilirler. Toptan ödeme sadece işçi adına yatırılan primler için yapılır. İşveren adına ödenen primler iade edilmez.