Bülent Arınç: "Gezi Parkı'ndan dolayı müeyyide uygulanan TV yok"

Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, CHP Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek'in yazılı soru önergesine verdiği yanıtta, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun (RTÜK), programlar yayımlandıktan sonra Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun hükümlerine uygunluk açısından denetlediğini anımsattı.

Ulusal TV, Halk TV, Cem TV ve EM TV'ye Gezi Parkı eylemini yayımladıkları gerekçesiyle herhangi bir müeyyide uygulanmadığını ifade eden Arınç, eylemle ilgili yayın yapan birçok televizyon kanalına da herhangi bir müeyyide uygulanmadığını belirtti.

Arınç, söz konusu kanalların Gezi Parkı eylemini yayınlayan diğer kanallardan farklı olarak kişilere yönelik galiz ifadelere yer verdiklerini, doğruluğu teyit edilmemiş gerçek dışı bilgileri aktardıklarını ve şiddeti özendirici şekilde yayın yaptıklarının görüldüğünü vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Üst Kurul, Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 'Yayın hizmetleri tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır, soruşturulması basın meslek ilkeleri çerçevesinde mümkün olan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğundan emin olunmaksızın yayınlanamaz' ve 'Yayın hizmetleri şiddeti özendiriciveya kanıksatıcı olamaz' hükümlerini ihlal ettikleri gerekçesiyle Halk TV, Cem TV ve Em TV'ye birer kez uyarı, birer kez idari para cezası; Ulusal TV'ye ise 2 kez idari para cezası müeyyidesi uygulanmasına oy çokluğu ile karar vermiştir."

Sağlık beyanıyla satışa sunulan ürünler

Son dönemde televizyon ve radyo kanallarında yoğun bir şekilde reklam ve tele-alışverişe konu olan gıda takviyesi olarak değerlendirilen ürünlerin insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunun belirtilerek veya ima edilerek tanıtım ve satışının yapıldığına işaret eden Arınç, Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşların Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin ilgili maddesi çerçevesinde sağlık beyanı ile satışa sunulacak ürünlerin reklam ve tanıtımının usul ve esaslarının Sağlık Bakanlığı'nca belirlendiğini hatırlattı.

Gıda kapsamında değerlendirilerek izin verilen ürünlerin ise Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği'nin, "...bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğu bildirilen veya böyle özelliklere atıfta bulunan ifadeler yer alamaz..." hükmü dikkate alındığında sağlık beyanı ile tanıtımlarının yapılmasının uygun olmadığını ifade eden Arınç, bu çerçevede Sağlık Bakanlığı'nın gıda takviyeleri ve tedaviye yardımcı olduğu iddia edilen bazı ürünler ve bu ürünlerin tanıtımını yapan kişilerle ilgili incelemeleri başlattığını ve inceleme sonuçlarının Üst Kurul'a bildirildiğini belirtti.

Arınç, bu düzenlemeler gözönünde bulundurulduğunda, hastalıkları önlediği ve tedavi ettiği ifade edilen ürünlerin sağlık  beyanında bulunularak yapılan reklam ve tanıtımlarının  dikkate alındığında  Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un, "Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek",  "Genel sağlığa çevrenin ve hayvanların korunmasına zarar verecek davranışları teşvik edemez"  ve "Gizli ticari iletişime izin verilemez" içerikli hükümlerini ihlal ettiği değerlendirilerek Üst Kurul olarak müeyyide uygulanmasına karar verildiğini kaydetti.

Uyarı ve para cezaları

Bu türden yayınların dikkatle izlenmeye devam ettiğine dikkati çeken Arınç, Üst Kurul tarafından  Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun kapsamında verilen cezalara ilişkin şu bilgileri verdi:

"(Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek) bendine aykırı yayınlar nedeniyle 2012 yılında 150 uyarı, 53 para cezası, 2013 yılında 101 uyarı 229 para cezası, 'Genel Sağlığa, çevrenin ve hayvanların korunmasına zarar verecek davranışları teşvik edemez' bendine aykırı yayınlar nedeniyle 2012 yılında 19 uyarı, 13 para cezası, 2013 yılında 136 uyarı, 282 para cezası, 'Gizli ticari iletişime izin verilemez' fıkrasına aykırı yayınlar nedeniyle 2012 yılında 58 uyarı, 81 para cezası, 2013 yılında 86 uyarı, 619 para cezası müeyyidesi uygulanmasına karar verilmiştir."

"Belirli bir yayın grubuna yönelik değil"

Alınan müeyyide kararlarının 2013 yılında 150 ayrı yayın kuruluşu için verildiğini, bu tür reklam yayını yapan diğer yayın kuruluşlarının yayınları da tespit edildiğinde değerlendirmeye alındığını bildiren Arınç, "Görüleceği üzere bu tür yayınlar nedeniyle uygulanan müeyyideler belirli bir yayın grubuna yönelik olmayıp, aynı türdeki reklamları yayınlayan bütün yayın kuruluşlarını kapsamaktadır" dedi.

Arınç,  Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun uyarınca Üst Kurul tarafından yürütülen ve kurumun internet sitesinde ayrıntılarıyla yayınlanan çalışmalara bir kişi, kurum ya da kuruluşun müdahale etmesinin söz konusu olmadığını vurguladı.