Botulizm ne demek, hangi gıdalarda bulunur? Botulinum bakterisi nasıl bulaşır?

Fransa'da en az 5 kişi, pesto sosunu tükettikten sonra botulizm şüphesi ile hastaneye kaldırıldı. Clostridium botulinum isimli bir bakterinin neden olduğu nörolojik bir hastalık olan botulizm, İngiltere Ulusal Sağlık Servisi'nin aktardığına göre vakaların yüzde 5-10'unda ölüme neden oluyor. Oksijen yokluığundan kaynaklı oluşan bakteri, sinir sistemine ve kasların bir toksin üretir. Bunun sonucunda da botulizm zehirlenmesi görülür. Kişiler, mide bulantısı, kusma, bulanık görme ve yutma güçlüğü yaşayabilir. Peki, Botulizm ne demek, hangi gıdalarda bulunur? Botulinum bakterisi nasıl bulaşır?

BOTULİZM NE DEMEK, HANGİ GIDALARDA BULUNUR?

Ender görülen bir Klostridial enfeksiyon olan botulizm, oldukça tehlikelidir. Toksienfeksiyöz bir hastalık olan botulizm, Clostridium botulinum bakterinin neden olduğu bir hastalıktır. Bu bakteri, vücudun sinir sistemine saldırır ve nefes darlığına yol açar.

Botulinum toksini saptanan gıdalar Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü'nün sayfasında yer alan bilgiye göre şöyle:

Konserve mısır, biber, yeşil fasulye, çorba, pancar, kuşkonmaz, mantar, olgun zeytin, ıspanak, ton balığı, tavuk ve tavuk ciğeri ve hafif öğle yemeği etleri, jambon, sosis, doldurulmuş patlıcan, ıstakoz ve tütsülenmiş ve tuzlanmış balık gibi gıdalar.

BOTULİNUM BAKTERİSİ NASIL BULAŞIR?

Botulizm zehirlenmesi, konserve yiyecekler yoluyla oluşur. Genellikle evde hazırlanan konservelerin uygun şekilde sterilize edilmediğinde ortaya çıkar. Ayrıca açık yaralardan da enfeksiyon kapılabilir. Botulizme neden olan bakteri, toprak altında oksijensiz ortamda yaşar. Isıya dayanıklı sporlar üretir. Bu sporların yok edilebilmesi için gıdaların en az 120 °C sıcaklıkta kaynatılması gerekmektedir.

Normal tencerelerde bu sıcaklığa erişmek mümkün olmayabilir. Bundan dolayı düdüklü tencere ya da endüstriyel ocaklarda kaynatma işlemi geçekleştirilmelidir.

Bunun yanında konservelerdeki bakterilerin ürettiği zehir ısıya çok dayanıklı olmadığından, gıdaları yemeden önce en az 2 dakika 70 °C sıcaklıkta pişirilerek toksinler tamamen yok edilebilir.

Evde yapılan konservelerin dışında, geleneksel yöntemlerle hazırlanan konservelerde poastörizasyon işlemi yeteri kadar yapılmayabilir. Bu durumda da bakteriler, uygun ısıya maruz kalmamış ve kapatılmış havasız kutularda çoğalarak toksinler salgılayabilir. Bu konserve kutularını alanlarda da zehirlenme görülebilir.

BOTULİZM BELİRTİLERİ NELERDİR?

• Solunum yetmezliği
• Mide bulantısı
• Kusma
• Yutma güçlüğü
• Yorgunluk
• Baş dönmesi
• Halsizlik
• Kaslarda zayıflık
• Yürüme problemi
• Sinir sistemi bozukluğu
• İshal
• Bağırsak dengesizlikleri
• Kabızlık
• Karın şişkinliği
• Dilin dönmemesi
• Ses kısıklığı
• Ağız kuruluğu
• Göz kapağı düşüklüğü
• İnme görülebilir.

BOTULİZM ZEHİRLENMESİNE KARŞI NE YAPMALI?

Gıda kaynaklı botulizm zehirlenmesine karşı, artan yemekler hemen soğutulmalı, yiyecekler iyice yıkanmalı, uzun süre kaynatılarak toksinler yok edilmelidir. Açıldığında şüpheli kokan yiyecekler (özellikle konserveler) hemen çöpe atılmalı. Ezik ya da şiş kutular da çöpe atılmalıdır. Turşu konservesi gibi kapağında şişme, kabarma veya çatlama varsa botulizm riski oluşturabilir.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre besin kaynaklı botulizmden şu şekilde önlenebilir:

1) Besinleri temiz saklamak

2) Pişmiş ile pişmemiş çiğ besinleri birbirinden ayrı bulundurmak

3) Besinleri iyice pişirmek

4) Besinleri güvenli sıcaklıkta saklamak

5) Güvenilir su ve hammadde kullanmak

BOTULİZM KAÇ DERECEDE ÖLÜR?

Ev koşullarında yapılan konservelerde Clostridium botulinum bakterisininin oluşturduğu sporları yok etmek için gıdaların en az 120 °C sıcaklıkta kaynatılması gerekmektedir. Gıdaları yemeden önce en az 2 dakika 70 °C sıcaklıkta pişirerek toksinleri tamamen yok edebilirsiniz.

BOTULİZM BELİRTİLERİ NE ZAMAN BAŞLAR?

Gıda kaynaklı botulizm zehirlenmesi belirtileri, toksin vücuda girdikten 12-36 saat sonra başlar.