Bir kilo domatesin fiyatını duyunca çıldıracaksınız! İşte sera ile market arasındaki fiyat farkı...

Türkiye’nin tarımda öncü şehirlerinden Antalya, domates ekim alanında da Türkiye lideri. Antalya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerine göre 2023 yılında 2 milyon 548 bin 601 ton domates üretimi yapılan kent, bu rakamla lider oldu. Antalya Ticaret Borsası’nın kasım hal endeksine göre önceki aya göre domates işlem miktar endeksi kasım ayında yüzde 92,14 artarken, işlem fiyat endeksi de aylık yüzde 11,41 arttı.

Kentte sera üretiminin yapıldığı Aksu ilçesinde seradan ortalama 20 liraya çıkan domates, halde 25 ila 30 lira, semt pazarlarında 20 ila 40 lira, marketlerde ise 47 ila 55 lira arasında satılıyor. Seradan çıktıktan sonra markete gelene kadar fiyatı yaklaşık yüzde 175 artan domatesin üreticileri ise ürünün marketlerdeki fiyatını yüksek buluyor.

‘MARKETTE BU FİYATLARA NASIL ULAŞIYOR ANLAMIYORUM’

Aksu ilçesinde 20 yıldır çiftçilik yapan Süleyman Kurtan, “İşçilik, gübre ve ilaç maliyetimiz her sene artıyor. Bulunduğumuz serayı 10 Ağustos’ta ektim. Erken ektiğim için kazandık. Havanın erken soğuması sahildeki seracılar için iyi oldu. Domatesin fiyatı 20 liradan başladı, 35 liraya kadar yükseldi. Şu anda ortalama 20 lira civarı. Domatesin maliyeti neredeyse 20 lira. Bu işi yürütmeye çalışıyoruz. Marketlerde domatese 60-70 lira deniliyor. Halde en fazla 25 liraya satabiliyorum. Markette bu fiyatlara nasıl ulaşıyor anlamıyorum. Onların da kendilerine göre maliyetleri var. İstanbul’da bu fiyat olsa anlarım ama Antalya’da üretilen malın aynı yerde bu fiyatlara ulaşması garip. Kış aylarında domatesin fiyatının düştüğü oluyor. Bugünden sonra fiyatın artacağını düşünmüyorum" dedi.

‘GEÇEN SENE AYNI DÖNEMDE 12, BU SENE 36 LİRA’

Domates üreticisinin mağdur edilmemesi gerektiğini söyleyen Antalya Toptancı Hal Yaş Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Nevzat Akcan, “Antalya Hali’ndeki domatesin yüzde 90’ının fiyatı 25 ila 30 lira arasında değişiyor. Önceden ürün değerliydi, şimdi maliyetler değerli. Ürünün bir değeri kalmadı ancak ara maliyetlerin fiyatları arttı. Aldığımız verilere göre geçen sene aynı dönemde domatesin ortalama fiyatı 12 liraydı, bu sene 36 lira oldu. Çiftçi geçen sene zarar edince, bu sene aynı tarihte ekmedi. Tek ekim yapılacak dönemde ekmeye karar verdiler. Üreticiyi mağdur edecek olursak felaketi yaşarız" diye konuştu.

‘MARKETLER ÇÖPE DÖKTÜĞÜ ÜRÜNLERİN DE BEDELİNİ TÜKETİCİDEN ALIYOR’

Domates fiyatının 1 ay daha bu şekilde devam edeceğini düşündüğünü söyleyen Akcan, “Toplumun taze sebze ve meyve tüketebilmesi için semt pazarları bizim olmazsa olmazımız. Marketlerin de masrafları var. Marketler çöpe döktüğü ürünlerin de bedelini tüketiciden alıyor. Pazarda 30 liradan aldığı domatesi akşam saatlerinde aldığı fiyattan aşağıya satmaya başlayıp tezgahını bitiriyor. Ancak marketlerde aynı ürünler 1 hafta kalabiliyor. Sonunda yüzde 30-40’ını çöpe döküyor. Bu çöpe döktüğü ürünün fiyatını da almış oluyor. Pazarlar tüketicilerin en ucuz sebzeye ulaşabileceği yerlerdir" dedi.

‘KREDİ KARTI ÖDEMESİ İÇİN MARKETLER TERCİH EDİLİYOR’

Kentte üreticilik ve pazarcılık yapan Cevdet Kara, “Domates pazar tezgahlarında 25 ila 40 lira arasında. Fakat 40 liraya sattığımız domatesi müşteri taneyle alıyor. Vatandaşlar para taşımadığı için marketlere gidiyor. Kredi kartıyla ödüyor domatesi alıyor, banka faiziyle birlikte domatesin fiyatı artıyor ama kimse farkında değil. Bunu biz müşteriye anlatamıyoruz. Biz tezgahta ‘aracılar kazanıyor, üretici ucuza vermiyor’ laflarını çok duyuyoruz. Kim haklı, kim haksız anlamadım" diye konuştu.