Arap basını darbeyi nasıl gördü?

Mısır Savunma Bakanı Abdülfettah el Sisi, aylar süren uzlaşma çağrılarına cevap verilmemesi sebebiyle ordunun anayasayı askıya alarak darbe yapması Arap dünyasında geniş yankı buldu.

Mursi ve Müslüman Kardeşler yanlısı basın yayın organlarından "el-Hurriyye ve el-Adale", El-Mısriyyûn gazeteleri attıkları manşetlerde, yapılan darbeyi kabul etmeyerek mümkün olan bütün demokratik yollarla yasal haklarını geri alacaklarını duyurdular.

Ürdün'de Müslüman Kardeşlerin yayın organlarından es-Sebil gazetesi Mısır'da yaşananları "Mısır ordusundan demokrasiye darbe" başlığıyla verdi. Mursi'nin meşrutiyetinin üzerine vurgu yaptığı ve taraftarlarının başkent Kahire ve diğer şehirlerde geniş katılımlı protesto mitingleri düzenlediğine değindi.

Mısır eş-Şuruq gazetesi yazarlarından Fehmi Hüveydi ise, Mısır halkının 30 yıldan fazladır Mübarek rejimine katlandığını, ama Mursi'nin hakkında 1 yıl gibi kısa bir sürede hüküm verdiğini ve askerin yetkilerini aldığını, sebebi ne olursa olsun çeşitli hatalar olmakla beraber, bunun hiçbir şekilde bir darbeye vesile olarak görmenin kabul edilemeyeceğini vurguladı. Yazar, kin ve nefretin geniş halk kitlelerine yayılarak fiilî şiddete dönüşmesi hususunda uyarılarda bulundu.

Eş-Şarku'l Evsat gazetesi Mısır'daki darbeyi "Mısır, Mursi sayfasını kapatıyor" başlığı ile verdi.  Londra'da yayınlanan eş-Şarku'l Evsat gazetesi dünkü yazısında "Mısır ordusunun Yol Haritası" başlıklı haber, yayınlamış ve Mısır ordusunun, "geçici bir başkanlık konseyinin kurulması ve yeni anayasanın hazırlanması" şeklinde ilkesel olarak yol haritasını belirlediğin ve Çarşamba günü verilen 48 saatlik sürenin bitiminde bunu açıklayacağını yazmıştı.

Bugünkü baskısında ise, muhaliflerin yanı sıra Selefi nur Prtisi'nin de dün akşam Savunma Bakanı Abdulfettah es-Sisi, Ezher şeyhi Ahmet Tayyip ve diğer dini grup liderlerinin katılımıyla yaptığı basın toplantısı esnasında ilan ettiği "yol haritası"na destek verdiğini yazdı. Mursi taraftarlarının darbeyi kabul etmeyip protestolara devam ederken muhalifler ise Mursi'nin gitmesini Tahrir Meydanı'nda kutladığını belirtti.

Yine Londra'da yayınlanan el-Quds el-Arabi ise, "Ordu Mursi'yi Devirdi; Müslüman Kardeşler ise Meşrutiyetlerini Kanlarıyla Geri Almakla Tehdit Ediyor" başlığını kullandı. Mursi'nin yargılanacağı ana kadar ev hapsine mahkûm olduğunu, askeri darbenin yol haritasının Yüksek Anayasa Mahkemesi'nin başkanının geçici olarak Cumhurbaşkanı olarak tayini, anayasanın iptali, parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılması şeklinde özetledi. Gazetenin Genel Yayın Yönetmeni Abdulbari Atvan, Mısır askeri darbesini "sivil yüzlü, dini kılıflı" olarak niteledi.

Arap basınında yer alan yorumlar ise Mursi karşıtlarının eleştirilerinin 3 ana eksende yoğunlaştığını görmekteyiz. Özellikle Suud menşeli gazeteler ve eş-Şarku'l Evsat yazarı Tarık Hümeyd ve onun çizgisindeki yazarlar şu hususlara dikkat çekiyorlar.

Hükümetin performansının halkın farklı kesimlerinin, özellikle ekonomik alandaki beklentilerini karşılamadaki yetersizliği.

Bütün Mısırlıların değil sadece belli bir grubun isteklerine öncelik verilmesi ve toplumun farklı kesimlerini kucaklayıcı bir dil geliştirememesi.

Siyasi söyleminde dini ögelerin ön plana çıkması ve Mısır'daki iktidar ve muhalifler arasında mücadeleyi iman-küfür mücadelesi gibi aksettirmesi.

Olayın bölgesel ve uluslararası boyutlarına değinen bazı analistler ise şu hususlara dikkat çekiyorlar. 40 yıldan fazla hüküm süren eski Mısır rejimi o kadar yıpranmıştı ki hiçbir kesim veya devlet, halkı eski halin devam edebileceğine inandıramaz oldu. Halka bir nefes aldırmak ve yıpranan rejimi yenilemek için, devrik lider Hüsnü Mübarek'in gitmesine ve Mursi'nin iktidara geliş sürecine müsaade edilmiştir. Batan gemiye kaptan yapılan Mursi, bütün çabalarına rağmen rotayı düzeltip vatan gemisini sahil-i selamete çıkaramamıştır. Böylece krallıklarla yönetilen Arap dünyasındaki iktidarların tek güçlü alternatifi İhvan'ın da halkın özlem duyduğu ortamı oluşturmaktan aciz olduğu ispatlanmış oldu. Yıpranan rejimlerin alternatifi İslami hareketler olamayacağı mesajı verildiğine dikkatleri çekmişlerdir.

Katar Arap gazetesi ve Türk Milat gazetesi yazarlarından ve Twitter'de yüz binin üzerinde takipçisi bulunan İsmail Yaşa, attığı twit ve yazılarında artık İhvan'ın kendisini sorgulaması gerektiği, kendisine sunulan iktidarı değil, belki muhalefette kalmayı tercih etseydi bugün çok daha farklı bir Mısır'la karşı karşıya olma, dolayısıyla halkın ümidi olma ihtimalinin sürebileceğinin altını çizmişti. (CİHAN)