Almanya'daki Türkler için yeni dönem: 'Çifte vatandaşlık’ kapısı açılıyor!

Sosyal Demokrat Başbakan Olaf Scholz liderliğindeki koalisyon hükümetinin önümüzdeki günlerde meclise sunmayı planladığı değişikliklerle, Türklerin yıllardır beklediği “çifte vatandaşlık” da artık mümkün olabilecek, Alman vatandaşlığına geçişler kolaylaşacak.  

Hükümet sözcülerinin verdiği bilgiye göre, İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan 39 sayfalık yasa değişikliği taslağı, birkaç gün içerisinde ilgili bakanlıklara iletilecek ve koalisyon ortakları taslağa son şeklini verecek.  BBC Türkçe'nin aktardığı bilgiye göre: Bakanlar Kurulu’nun onayının ardından teklifin Federal Meclis’e sunulması, 2023’ün ilk yarısında oylanarak kabul edilmesi bekleniyor. 

Scholz liderliğinde, Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti (FDP) tarafından geçen yıl kurulan üçlü koalisyon hükümeti, koalisyon sözleşmesinde, Almanya için “modern bir göç ülkesi” vizyonunu ortaya koymuş, çağdaş vatandaşlık yasası için kapsamlı politika değişikliğine gitmeyi vaat etmişti. 

Yasa değişikliği neler getirecek?

-Alman hükümeti yeni düzenlemelerle ülkede yaşayan göçmenlerin Alman vatandaşlığına geçişlerini hızlandırmayı ve kolaylaştırmayı hedefliyor. 

-Vatandaşlığa başvurmak için Almanya’da 8 yıl yasal olarak ikamet etmiş olma şartı 5 yıla indirilecek.

-Hatta uyum konusunda özel bir başarı kaydedenler için bu süre daha da kısaltılacak, 3 yıl Almanya’da ikamet etmiş olmak, yeterli sayılacak. 

-Çok ileri derecede Almanca dil becerisine sahip kişiler, akademik veya meslek hayatlarında, ya da gönüllü çalışmalarında, kendi çabalarıyla önemli başarı sergileyenler, bu kapsamda değerlendirilebilecek. 

Türkleri ilgilendiren yeni düzenlemeler neler?

- Almanya'da Türkiye kökenlilerin yıllardır beklediği çifte vatandaşlık hakkı da reform paketinde yer alıyor. 

-Yasa değişikliği ile Almanya, bugüne kadar uygulanan “çoklu vatandaşlığın önlenmesi” prensibini terk ediyor.

-Alman vatandaşlığına geçen herkes, sahip oldukları vatandaşlığı muhafaza edebilme hakkına sahip olacak. 

Almanya’daki mevcut düzenlemeler AB üyesi ülkeler ve İsviçre vatandaşlarına çifte vatandaşlık hakkı tanıyor.

-Ayrıca, vatandaşlıktan çıkmaya izin vermeyen İran, Suriye, Arjantin, Brezilya ve Meksika gibi çok sayıda ülkeden gelenler, kriterleri yerlerine getirmeleri şartıyla, çifte vatandaşlıktan yararlanabiliyor. 

-Ülkedeki en büyük göçmen grubunu oluşturan Türkiye kökenlilere çifte vatandaşlık imkanının tanınmaması bu nedenle uzun yıllardır tartışmalarla yol açıyor, ayrımcılık eleştirilerini beraberinde getiriyor. 

-Türkiye kökenli birçok kişi, geldikleri ülkeyle bağlarını kaybetmemek için Alman vatandaşlığına başvurmuyor.

67 yaş üstündekilere yeni kolaylıklar 

İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan ancak henüz son şekli verilmeyen taslakta, Almanya’ya gelen ilk kuşaklara dönük de önemli değişiklikler öngörülüyor.  Bu kuşağın, Almanya’nın ekonomik ve toplumsal kalkınmasına önemli katkılar sunduğuna vurgu yapılarak, bu katkıların “onurlandırılması” gerektiğine işaret ediliyor. 

Geçmişte “misafir işçi” olarak görülen, dil öğrenebilmeleri, uyum sağlayabilmeleri için devlet tarafından desteklenmeyen bu kuşağın Alman vatandaşlığını alabilmeleri için kuralların esnetilmesi planlanıyor. 
Bu kapsamda, 67 yaşından büyük olanlar için Alman vatandaşlığına geçişlerde dil yeterlilik şartları hafifletilecek.

Basit bir sözlü sınavla, bu kişilerin Almanca bilgisinin, günlük hayatlarını idame ettirecek yeterlilikte olup olmadığına bakılacak.  Bu kişilerin, Almanya’nın hukuki ve sosyal düzenine ilişkin soruların yer aldığı, vatandaşlık testinden de muaf tutulmaları öngörülüyor.

Alman hukukuna bağlılık kriterleri

Almanya’da göçmen karşıtlarının ve aşırı sağcı partilerin sık sık gündeme taşıdığı, radikal dincilere, demokrasiye ve özgürlüklere karşı olan siyasi İslamcılara vatandaşlık verileceği propagandasına karşı da hükümet, bir dizi yeni kriter getirmeyi hedefliyor. 

Mevcut uygulamada, Alman vatandaşlığına başvuranlar için Anayasa’ya ve “Almanya’daki yaşam koşullarına uyum sağlanması” gibi genel koşullar bulunuyor.

Hükümet ise bu kapsamda daha ayrıntılı yeni kriterler getirmeyi planlıyor.  

Basına sızan bilgilere göre, dini yorumlarını, inanç anlayışlarını Anayasa’nın üzerinde görenlerin, kadın-erkek eşitliğine aykırılık teşkil edecek boyutta, kemikleşmiş ataerkil aile yapısına sahip olanların vatandaşlık başvuruları reddedilebilecek.

Resmi evlilikleri dışında, dini nikah yoluyla birden fazla kadınla evli oldukları tespit edilen, kadınların haklarını hiçe sayan erkeklerin de başvurularının reddedileceği belirtiliyor.

Scholz’dan kritik mesajlar 

Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Salı günü yaptığı açıklamada, koalisyon hükümetinin vatandaşlık yasasında kapsamlı reformları hayata geçirmekte kararlı olduğu mesajını verdi.  Göç ve uyum konulu bir toplantıda konuşan Scholz, Almanya’nın güçlü ekonomisi, liberal düzeni ve siyasetteki istikrarıyla pek çok kişi için bir umut ülkesi haline geldiğini söylerken, bu başarıda göçmenlerin katkısının göz ardı edilemeyeceğine vurgu yaptı. 

On yıllar boyunca Almanya’ya gelenlerin ülkenin gelişmesine büyük katkı sağladıklarının altını çizen Scholz, “Ülkemizdeki doktorların dörtte biri Almanya doğumlu değil, göçmen kökenli. Hemşire ve hasta bakıcılarındaki oran daha da yüksek, üçte birini Almanya’da doğmamış olan göçmen kökenliler oluşturuyor. Koronavirüs salgını, bunun ne denli değerli bir katkı olduğunu, çok dikkat çekici bir şekilde, gözler önüne serdi” diye konuştu.

Almanya’da çalışan nüfusun 45 milyonu aştığını, bunun Almanya tarihindeki en yüksek seviye olduğunu anlatan Scholz, “Çalışan kişi sayısındaki son artışın üçte ikisini Alman vatandaşlığına sahip olmayanlar oluşturuyor” dedi.