Ahmet Midhat'ı ölümden döndüren roman

Osmanlı Devleti'nin son dönem en güçlü ve üretken kalemlerinden Ahmet Midhat Efendi'nin kendi hayatını kaleme aldığı menfa adlı romanı kapı yayınları tarafından yayınlandı.

AHMET MİDHAT’I ÖLÜMDEN DÖNDÜREN ROMAN

Kendine ait Dağarcık mecmuasındaki yazıları ile Yeni Osmanlılar’a yakınlaşan Ahmet Midhat Efendi, bu yakınlık ile tepkileri üzerine çekmişti. Dördüncü sayıda yayınladığı “Duvardan Bir Seda” adlı makalesi dinsizlikle suçlanmasına neden olmuştu. Namık Kemal o günlerde İbret Gazetesi’nde, hükümete yönelik eleştiriler yayınlamaktaydı. Ancak onun, Ebuzziya Tevfik, Nuri Bey ve İsmail Hakkı’nın sürgününe neden olan şey Vatan Yahut Silistre oyunu idi. Oyun Güllü Agop kumpanyası tarafından Gedikpaşa Tiyatrosu’nda gösterilirken, halk galeyana gelmiş ve olaylar çıkmıştı. 1873 yılında, günümüzde Yunanistan’a bağlı Oniki adaların en büyüğü olan Rodos’a sürgüne gönderilen Ahmet Mithad, sürgün anılarını, otobiyografik bir roman olarak Menfa’da kaleme alır. Kendi yaşamını romanlaştırarak yazma sebebini şöyle anlatır;“Hakikatte nasıl bir adam isem bu kere huzurlarına (kari’lerinin) öyle çıkacağım. Ahvalimi ol kadar doğru hikâye edip ol derece bîtarafane muhakeme eyleceğim ki vicdanım beni lede’l-muhakeme yalancılık ile itham etmeğe mümkün değil muvaffak olamayacak.”

Sergüzeştnâmesinde Ahmet Mithad’a dair çok şey öğreniyoruz. Beni en çok intihar girişimi etkiledi diyebilirim. Babası hükmündeki abisiyle tartışırlar ve gecenin bir vakti ceketini alıp evden çıkar. İlk defa bu kadar çaresiz hisseder kendini ve burada intiharı düşünür. 

“Düşündükçe me’yus oldum. Me’yus oldukça düşündüm. Nihayet ölmeğe kat’iyyen karar verdim. Bu karar bana bayağı ümid vermesin mi?” dediği satırları iç ürpertse de bir yazar hassasiyeti ile suret-i helakini ve esbabını yazmadan ölmeyi göze alamaz. Yazmak istemesi ile birlikte hayatı değişir. Oldukça etkileyici, merak uyandırıcı, yer yer heyecan verici bu sergüzeştnâme, birçok yazarı ve dönemi yakından tanımamıza da vesile oluyor.