ABD'deki seçimlere yine gölge mi düştü? Mektupla oy kullanma sorunu büyüyor, Cumhuriyetçiler öfkeli... Sinan Hacır'dan "ABD'nin Seçim Sorunu" başlıklı yazı
Amerikan ara seçimlerinin üzerinden 1 hafta geçmesine rağmen hala sonuçların belli olmaması tartışma yaratmaya devam ediyor. California gibi eyaletlerde oyların sayımı ancak %60’ı geçebildi. Sayım zamanı uzadıkça sonuçlarla ilgili itirazlar da artıyor. Peki bu yavaşlığın sebebi ne? Yaşanan ağırlıklar sonuçlara gölge düşürüyor mu? Araştırmacı gazeteci Sinan Hacır, Medyatava için yazdı.
ABD son iki seçimdir sonuçları uzun zamanda öğreniyor. Hem de bayağı uzun zamanda. 3 Kasım 2020’de yapılan seçimlerin sonuçları ancak ay sonunda resmiyet kazanmıştı. Geçen hafta yapılan ara seçimlerde de benzer bir görüntü oluştu. 1 hafta geride kalmasına rağmen California gibi ciddi eyaletlerin oy sayımları %60’ı daha yeni geçti.
Son iki seçimin sonuçlarının bu kadar ağır açıklanmasının ise bir sebebi var. Bu da yeni kullanılmaya başlanan “posta ile oy “ sistemi. Bu sistem daha önce yerel seçimlerde kullanılmış olsa da ilk geniş çaplı kullanımı 2020’de oldu. Posta ile oyun yaygınlaşmasının sebebi ise Covid-19 pandemisiydi.
Sandığa gitmek istemeyen Amerikalılar oy pusulalarını posta ile gönderiyordu. Oy verme işlemi seçim gününden haftalar önce başlıyor, haftalar sonra bitiyordu. Pusulanın macerası o kadar uzundu ki bir çoklarına göre “başına bir şey gelmesi” pek olasıydı.
Eski başkan Donald Trump da posta ile oy sistemine ağır eleştirilerde bulunmuştu, Ona göre bu rakibi demokratların hile yapmak için hazırladığı bir düzendi.
Seçime kadar ki süreçte ABD’li liberal medya kuruluşları seçim sonuçlarının hemen gelmeyeceğini bu nedenle panik yapılmaması gerektiğine vurgu yaptılar. Seçim gecesi tam da öyle oldu. Seçimin sonuçları ana hatlarıyla belli olsa da bir çok sandığın tamamlanması haftalar sürdü. Özellikle yakın sonuçların olduğu yerlerde tartışmalar giderek büyüdü. Sonra da Trump tarafı yenilgiyi kabullenmedi. Hatta itirazları ileri gidince 6 Ocak kongre baskınıyla sonuçlanmıştı.
İşte 2022 seçimlerinde de benzer bir görüntüyle karşılaştık. Bir kaç gün içinde genel vaziyet şekillense de kaderi belirleyen kilit eyaletlerin sonuçları ancak 6 gün sonra ulaştı.
Dahası posta ile oy yöntemini daha çok Demokratların kullandığı ve bu nedenle sonradan gelen oyların hep onlara eklendiği anlaşılıyordu. Kilit eyaletlerdeki sonuçlar da bu nedenle Demokratlara yaradı. Nevada da Demokratlar kazanınca Senato onların elinde kaldı.
Bu çıkan sonuçlarla Biden hükümeti büyük bir yenilgiden ufak bir zafer çıkarmayı başardı. Hem meclisi hem senatoyu kaybetmesi beklenirken senato elinde kaldı ve mecliste fark açılmadı. Dahası rakibi Trump’a Cumhuriyetçiler içindeki inanç azaldı. Tabii bu Biden’ın mı lehine oldu Cumhuriyetçilerin mi bilinmez. Neticede parti içinde bile sürekli kaos yaratan Trump’ın etkisini daha olaysız azaltamazlardı. Bu sayede Cumhuriyetçilerin geleceği olarak görülen DeSantis’in önü açılmış oldu.
Neyse... Sonuçta ABD’nin zaten sorunlu bir seçim sistemi vardı. Hemen hemen benzer politikalara sahip iki partinin politik düzlemi tamamıyla domine ettiği bir sistemden bahsediyorum.. Alternatif çıkamadığı gibi finans şirketlerinin fonlarıyla sadece çeşitli çıkarlara hizmet edecek politikacılar görev başına gelebiliyor.
Bu nedenle posta ile oy sistemi ABD siyasetine iyi gelmedi. Bu denli bir gecikmenin sonuçlara gölge düşürmediğini söylemek de gerçekçi olmaz. Muhtemelen Cumhuriyetçiler tarafından bu şikayetleri 2024’te de duymaya devam edeceğiz.